Қай тұсыңды қозғайын, датта десең сөз дайын, әдептен бірақ озбайын деп шабыт үсті шамырқану мен шамдануға бармай, шығыршықты шыр айналған тиындай бір әріптің төңірегінде әңгіме өрбітіп көрелік.
Алаңдаудың қажеті шамалы, бұл шынымен де әңгімеге арқау боларлықтай әріп десем қателеспеспін. Әлімсақтан қазақпен бірге жасасып келе жатқан, бұра сөйлеп, бұзбалап шығаруға келмейтіндей оның килікпейтін жері, кіріспейтін сөйлемі жоқ. Әңгіменің дәмді шығуы үшін дәлел-дәйекпен тұздықтап қоюға да әбден болады. Мысалы, «ұлтым – қазақ», «кітабым – Құран», «Отаным – Қазақстан», – деп бәзбір ұлтшылмын деп өзіне ғажайып баға беріп жүрген қайраткерлердей кеуде керіп ұрандасақ та ол әріптің килікпейтін жері жоқ. Тағатыңызды тауысып не қалайын, өзіме де сықырлаған сағаттың үнін алтыннан артық қоятын жанның бірімін. Төтеден тартсақ, «қ» әріпі жазиралы Жаркентте қағажу көріп келе жатқандай...
Бір әңгіме бастасақ өтірікке балап, ақиқаттың астарынан жалғандықтың жібін ұстауға тырысатынымыз бар еді-ау. Сондықтан да «қ» әрпінің қағажу көруі не себептен дегенге тағы да дәлел келтірелік. Қытай мемлекетінен кіріп Жаркент арқылы батысқа қарай шұбатылған Ұлы Жібек жолы жатыр. Тарихтан белгілі осы көшені қиып жатқан бір жолға қылқалам шебері, қазақтың мақтанышы Әбілхан Қастеевтің аты берілген болатын. Ал көше аты жазылатын тақтайшада берген есімнің де, елдің де беделін түсіретін жазу ілініп тұрғаны сізге жалған, бізге шын. Сол қилысып жатқан қос көшеге оңай адамдардың есімі берілмеген. Оның бірі Қонаев болса, екіншісі Қожамияров. Қайсар қазақ дегендегі «қ» әрпін иемденген үш тұлғаның есімі жоқ та, тегі кері кеткендердің қолымен жазылғандай. Анықтап айтсақ, Қастеев көшесі деп тұратын тақтайша «Кастеев көшесі», Қонаев «Конаев» және «Кожамяров» болып жазылған. Ол аз десеңіз, он әріптен тұратын «Қожамияров» сөзінде екі қате көзге шалынады. Әуелгісі сіз бен бізге таңсық емес. Екіншісі, «я» әріпінің алдынан келетін «и» түсіп қалған...
Жанарды жарқ еткізіп, ұяттан беттің отын шығаратын олқылықты мүмкін жергілікті жандар елей бермес. Алайда сырт көз сыншы екенін ұмытпаған абзал. «Қ» әрпіне аса мән бермейтін аса мәртебелі жергілікті басшылардың құлағына осылай жазып алтын сырға тақтық десек те болар. Айту бізден, түзету сізден болсын.
АРДА БИ.