Оқи отырыңыз
Әміре Әрінді аймақтың Құрметті азаматы атандырып, “темір тұлпар” мінгізді
Сауырын төсеген айдынды аспанның жасынындай өткірлікті, үрілген желмен көлбейтін көлдің толқынындай тегеурінділік пен он сегіз әулие шыққан киелі топырақтың бар қасиетін бойына дарытқан Алаштың Айбоз ақыны алпыста! Қаламгерлер «тал түс» деп білер мезгілге ел перзенті абыроймен келді. Сырлы қаламынан төгілген жыр, тарих қатпарынан аршылған кесек-кесек шығармалар мен танымдық дүниелер, журналистік жолдағы қайталанбас өнімді еңбектер беделін биікке көтерді. Сол арқылы халық сүйіспеншілігіне бөлене білген халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты, Бүкіләлемдік Шыңғысхан Академиясының академигі, Қазақстан Жазушылар және Журналистер одағының мүшесі Әміре Әрін асқаралы алпысында туған еліне «Айқабақ» атты шығармашылық кеш тарту етті. Мерейтойдың ең мерейлі сәті облыс әкімі Амандық БАТАЛОВТЫҢ Әміре Әрінге «Алматы облысының Құрметті азаматы» атағын беруімен сәтті шықты.
І. Жансүгіров атындағы Мәдениет сарайында өткен әдеби-сазды кештің шымылдығын М. Төлебаев атындағы ұлт аспаптар оркестрі Түркештің «Көңілашар» күйімен ашты. Одан кейін бұйрат құмдар арасында өсіп байтақ далаға үнін жеткізген арқалы ақын, қабырғалы қайраткердің өмірі мен шығармашылығы арқау болған фильм көрсетілді.
Мұзарт таудың мұзбалағы Мұқағали шабыты шарболаттай қайралған шағында «Алпысқа келіңіздер» деп адамзат баласына ақ тілеуін жырмен жолдаған болатын. Ақиық ақынның меңзеген асуына алқынбай жеткен арда азаматтың кешінде рухани шараның тізгінін ұстаған Қазақстанның Мәдениет қайраткері, ақын, журналист Жұматай Әміреев Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының төрағасы Қасым-Жомарт Тоқаевтың құттықтау хатын оқып, киелі сахнаға зиялы қауымды шақырып, ақ тілекке кезек берді.
– «Беу, Алпыс! Шолтаң еттің келте күндей, Пай, дүние! Есік аттап енгенімдей...» деп жырлаған Алаштың айтулы ақыны Әміре Әрін алпыста! – деп тебірене үн қатқан облыс әкімінің орынбасары Жақсылық Омар мерейтой иесінің асқаралы асуға абыроймен келгендігін, Қараталдан түлеп, шығармашылықтағы айрықша ізімен қазақ әдебиетінің қатепті қара нарына айналғандығын ерекше атап өтті. Өңір басшысы Амандық Баталовтың ыстық сәлемін жеткізді. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникациялар министрі Дәурен Абаевтың Астанадан жолдаған «Ақпарат саласының үздігі» төсбелгісін салтанатты түрде табыс етті. Одан кейін ҚР Парламенті Сенатының депутаты Аңсар Мұсахановтың құттықтау хаты оқылса, өз кезегінде сөз алған Қазақстан Жазушылар одағы басқармасы төрағасының бірінші орынбасары, Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты, ақын Ғалым Жайлыбай:
– Қазақ руханиятының қара шаңырағы Қазақстан Жазушылар одағының атынан аңқылдаған ақ самалдай болып ақынның тойына келдік. Ақынның тойы – таза, ғажайып той. Бұл айтулы жасқа кешегі Ілияс, Сәкен, Мағжан сынды тұлғалар жете алмады. Сондықтан бұл ақын үшін оңай белес емес... Әміре досым қашанда дарқан даланың асау өзендеріндей қайсарлығымен, шығармашылығының мөлдірлігімен, білім, таным, қайраткерлік арнасының кеңдігімен елін сүйсіндіріп, қаламдастарын тәнті еткізіп келеді. Мен бұл қуанышқа толқып, ақ тілегімді арқалап жеттім, – деді. Сонымен қатар, шайырға арналған сезім қылын шертер «Қарагер» атты жырын оқыды.
Ақиқатында Әміре Әрін киелі сахараның төсіндегі сан бұлақтан құралған өзендей арналы жан. Оның бойында түрлі өнер тоғысқан. Ақындығы алабөтен көрінгенімен, кешегі сал-серілердей аққуды күймен қайырып, әнімен талайды тамсандырса, қаламынан төгілген туындылары талай ғасыр өтсе де талғампаз оқырмандардың қайталай қауышып отыратын рухани қазынасына айналары сөзсіз. Осындай қабілетке ие Алаш азаматы кеш барысында сөз алып, жетісулық жұртына деген ықыласын жеткізді.
– Қазақта «төбем көкке екі елі жетпеді», – деген сөз бар. Менікі бір-ақ елі! Өмір деген – үлкен өзен. Бірде ағыстың жетегінде кетесің, бірде қарсы жүзесің. Бірақ соның бәрінен аман өткеретін сенім деген тылсым күш бар. Адам үлкен мақсаттарды алға қойып, сеніммен қадам басса көп нәрсеге жететін көрінеді. Соны өмірімнен көріп келемін. Қазақтың қасиетті сөзін қадірлеп, ақынын алқалап келгендіктеріңізге рахмет! – деп тебіренген шайыр тағдырының темірқазығына айналған хакім Абайдың «Айттым сәлем, Қаламқас» әні мен итальяндық ән «О, соле мионы» оркестрдің сүйемелдеуімен тамылжыта шырқады.
Әсем әннің сиқырлы әуезінен кейін руханият айдынында жүрген алдыңғы толқын сөз алып, ақжарма тілектерін ақтарды.
– Тойға келген адамның тілек білдірерде мақтауын асырып қойып, ел алдында ұятқа қалмайын деп күмілжіп қалатын кезі болады. Жөні бөлек бұл тойда, керісінше, Әміреге лайық баға бере алмай қаламын ба, – деп қорқақтап тұрмын. Өйткені, Әміретай сан салада өзінің еңбегін абыроймен атқарған азаматтығы бөлек інім, рухани қанаттасым, – деген Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Бексұлтан Нұржекеұлы мерейтой иесінің азаматтық істеріне, рухани болмысы мен келбетіне жан-жақтылы тоқталып өтті. Лауреат атанғанда алған шапанын ырым қылып рухани інісіне айналған айбоз ақынның иығына жапты. Өз кезегінде тебірене сөз сөйлеген Қазақстанның Журналистика академиясының президенті Сағымбай Қозыбаев ақынның тойы мұқым елдің қуанышы екендігін айрықша атап өтіп, «Қазақстанның Журналистика академиясының академигі» төсбелгісін салтанатты түрде табыс етті. Ал, «Өлке тынысы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің директоры Мейрам Жанадилов Әміре Әрінұлының Отан алдындағы әскери борышын адал атқарғанына тоқталып, Сағадат Нұрмағамбетов атындағы төсбелгіні өңіріне қадады.
Кеш барысында Қазақстаннның түкпір-түкпірінен келген зиялы қауым өкілдері ақ тілектерін арнады. Солардың қатарында ақынның кіндік қаны тамған Қаратал өңірінің әкімі Қайрат Бейсембаев, «Нұр Отан» партиясының облыстық филиалы, Қазақстан халқы Ассамблеясының облыстық филиалы басшылары, Қазақстан Ардагерлері қауымдастығының төрағасы, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Бақытбек Смағұловтың құттықтауы мен «Қазақстан ардагерлері» қауымдастығының арнайы төсбелгісін орынбасары «Құрмет» орденінің иегері Әділ Әбдіхалықов табыс етті. Ал қазақ тележурналистикасының қара нарына айналған Нұртілеу Иманғалиұлы ақын досына әзілмен әрленген лебізі мен арнайы жазылған жыр-тілегін арнады. Сонымен қатар, қазақ журналистикасында «Шерағаның шекпені» сынды тіркестің қалуы секілді, «Әміре әлемін» қалыптастырған тәлімгердің «Жетісу» газетіндегі жас тілшілері шайырдың отты өлеңдерін оқып, тыңдарман қауымды рухани сусындатты.
Сарша тамызда өмірге сайын даланы жырмен тербеуге келген қаламгердің қасиетті тойында Ағайша Исағұлова сынды жезтаңдай әншілер мен Сүйінбай атындағы облыстық филармониясы өнерпаздары өнер көрсетті. Оған қоса, арда ақынның аяулы жары Гүлбаршын Әрінова Л. Хамидидің «Қазақ вальсі» мен Ш. Қалдаяқовтың «Қайықта» сынды классикалық әндерін әуелетіп, тыңдарман жұртты тәнті етсе, немересі Рамазан Дулатұлы ақын атасының саф туындысын сахнада сөйлетіп, көпшілік ықыласына бөленді.
Зиялы қауымның алқаусыз айтқан «ғажайып той» деген бағасына лайықты, жоғары деңгейде өткен рухани кеш барысында ақынның ізбасарлары да сахна тұғырына көтеріліп, ағымдағы жылы облыс әкімінің қолдауымен жарыққа шыққан өз кітаптарын тарту етті. Олар Әміре Әрінді «Әмен Сері» деп білетіндігін, шайырдың тек жетісулықтардың ғана емес, исі қазақтың мақтанышы екендігін тебіреніспен айтып өтті. Өз кезегінде сөз алған Алматы облысының «Құрметті азаматы» Наурыз Қылышбаев:
– Ақынның қай өлеңін оқысаң да тұнып тұрған философия, елжандылық, махаббат, адамгершілік. Бұл кеш соны дәлелдеп отыр. Қазақтың небір игі жақсылары Әміреге таңдай қағып, шығармашылық өмір жолын әуелетіп айтып отыр. Осынау қуаныш үстінде туыстары, жерлестері – біз шалқып отырмыз, – деп тебіренді. Сонымен қатар, «Әміре кім?» деген сауалға, «Бабаларымыздың аманатын жаңғыртып, оқырмандар сезімін оятып, әр шығармаң рухани қуат берген арқалы ақынсың. Сен, бостандық аңсап қанға батқан Алаштың арыстары мен қазақтың ұландарының ерліктерін паш еткен айбоз ақынсың!..» деп жауап беретіндігін айрықша айшықтады. Осылайша ақынның бар болмысын, қайраткерлігі мен азаматтық қасиетін жан-жақты ашып көрсетті. Сонымен қатар, мерейтой иесінің иығына шапан жауып, бауырлары мен туыстары атынан жол талғамайтын «Тойота» автокөлігінің кілтін табыс етті.
Қазақ поэзиясында өзіндік үні және соны соқпағымен дараланған, азаматтықтың асқақ белесінен тұғыр сайлаған ел перзентінің «Айқабақ» әдеби-сазды кеші рухани досы, белгілі сазгер Әли Алпысбаевпен қосыла шырқаған «Жан досым» әнімен мәресіне жетті.
Асыл СҰЛТАНҒАЗЫ.
