ҚР Үкіметі бюджет заңнамасын жетілдіру туралы заң жобасын мақұлдады. Бұл туралы ҚР Премьер-Министрі Бақытжан Сағынтаевтың төрағалығымен өткен селекторлық кеңесте белгілі болды. Сондай-ақ, жиында жаңа Кеден кодексінің Қазақстанға транзиттік және экспорттық әлеуетті тиімді пайдалануға мүмкіндік беретіні айтылды.
Селекторлық тәртіпте өткен жиында «Кедендік реттеу туралы» ҚР Кодексінің жобасы және ілеспе заң жобалары, «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне бюджет заңнамасын жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР Заң жобасы талқыланды. Сонымен бірге Мемлекет басшысының аймақтарды әлеуметтік-экономикалық дамыту мен мемлекеттік бағдарламаларды іске асыру бойынша берген тапсырмаларын орындау мәселелері пысықталды. Осыған байланысты негізгі баяндаманы ҚР Ұлттық экономика министрі Тимур Сүлейменов жасады. Онда белгілі болғандай, соңғы үш жыл ішінде Еуразиялық комиссия алаңында ЕАЭО-ның жаңа Кедендік кодексін қалыптастыру бойынша ауқымды жұмыстар жүргізілген. Ол қазір ратификациялау рәсімінен өткізіліп жатқан көрінеді.
Жаңа Кеден кодексінің қолданыстағы кеден заңнамасынан басты айырмашылығы – кедендік реттеудің жаңа тәсілі болып табылады. Жаңа реттеудің негізгі қағидасы – кеденде бизнес үдерістерді автоматтандыру. Ақпараттық технологияларға басымдық беруден өзге Кодексте сыртқы экономикалық қызмет қатысушылары үшін өздерінің шығындарын оңтайландыруға жол ашатын бірқатар мүмкіндік пайда болған. Инвесторларға кедендік декларацияны тапсырғанға дейін тауарларды шығару мүмкіндіктері кеңейтілген. Бұдан өзге, ҚР Кеден кодексінің бірқатар ережесі ҚР Салық кодексінің процестерімен үйлестірілген. Бұл кеден бажын, салықтарды есепке алу, есептеу (қайтару) бойынша ережелерге, сонымен қатар берешекті өндіріп алу және бұзушылықтарды жою мен тексеріс нәтижелері туралы хабарламаларға шағым түсіру ережелеріне қатысты болмақ.
Жаңа Кодекспен бір уақытта оған ілеспелі заң жобасы әзірленген, ол бірқатар Кодекс пен заңдарға өзгерістер енгізуді қарастырмақ. Сондай-ақ, тауарларды жоюдың кедендік рәсіміне орналастырған жағдайда мемлекеттік экологиялық сараптаманы беру тұрғысынан ҚР Экологиялық кодексіне өзгерістер, бюджеттік кодекске аванстық төлемдер нормаларын реттеу бойынша түзетулер, бұған қоса, көлік бақылау функцияларын өткізу, тағы басқа да бірқатар заңдарға түзетулер енгізіліп жатқан көрінеді. «ҚР кейбір заңнамалық актілеріне бюджет заңнамасын жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң жобасы Мемлекет басшысының 31 қаңтардағы Қазақстан халқына Жолдауында берген тапсырмаларын, Ұлттық қорды пайдаланудың жаңа тұжырымдамасын, сондай-ақ Парламент және есеп комитетінің ұсынымдарын іске асыру мақсатында әзірленіпті.
Заң жобасымен бюджет заңнамасына алты негізгі бағыт бойынша түзетулер ұсынылуда. Бұл орталық және жергілікті деңгейдегі 1,5 мыңнан астам құжатты қысқартуға мүмкіндік бермек. Бюджеттік бағдарламаларды іске асыру кезінде әкімшінің дербестігін кеңейту аясында бюджетті нақтылаусыз бюджеттік жобалар арасында қаражатты қайта бөлу мүмкіндігін қарастыру, МЖӘ жобаларын жобалау рәсімдерін жеңілдету мақсатында барлық үдерісті бестен үш кезеңге дейін қысқарту ұсынылған. Бұл МЖӘ жобаларын әзірлеу мерзімдерін жеті айдан үш айға дейін қысқартуға жағдай туғызбақ. Жаңашылдықтардың бірі «бағдарламалық МЖӘ» енгізу болып отыр – жеке серіктесті іріктеу мен жобаларды іске асырудың барлық рәсімі қосымша сараптама жүргізусіз мемлекеттік және үкіметтік бағдарламалардағы әр сала үшін жеңілдетілген формада жазылмақ. Сондай-ақ, бюджет үдерісін жетілдірудің басқа да мәселелері қаралған. Жалпы, ұсынылған түзетулер бюджет қаражатын экономикаға жылдамырақ жеткізуге, сомалардың игерілмеуін азайтуға, МЖӘ жобаларының санын көбейтуге, сонымен бірге мемлекеттік органдардың жауапкершілігін арттыруға септігін тигізбек.
Жиын соңында ой қорытқан Бақытжан Әбдірұлы айтылған барлық мәселені пысықтап, қажетті өзгерістер енгізуді міндеттеді. Сондай-ақ, Мемлекет басшысы жүктеген міндеттерді іске асыру бойынша жауапты мемлекеттік органдарға және әкімдіктерге тапсырма бере отырып, «Нұрлы Жол» мемлекеттік бағдарламасы бойынша қаражаттарды игеру мәселесін тұрақты бақылауға алуды, әсіресе білім беру нысандарына ерекше көңіл бөлуді тапсырды. Осыған орай, Ұлттық экономика министрлігіне ай сайын нысандардың уақытылы өткізілуіне мониторинг жүргізіп, Үкіметке ақпарат беру қажеттігін назарға салды. Бұдан өзге, мәдениет, спорт, білім және ғылым, ақпарат және коммуникациялар, дін істері және азаматтық қоғам, қаржы министрліктеріне, өңірлердің әкімдеріне «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында жобалардың уақытылы орындалуына ерекше көңіл бөлу керектігін жүктеді.
Айгүл БАЙЖҰМАҚЫЗЫ.