Оқи отырыңыз
Елімізде сыбайлас жемқорлық, парақорлық сынды қоғам дертіне шипа табу үшін көптеген іс-шара қолға алынуда. Ол жайында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі» атты Жолдауында кеңінен тоқталып, сыбайлас жемқорлықпен күресті күшейтудің маңыздылығын атап өткен болатын. Осыған орай облыстық басқармалар мен департаменттердің басшылары мен орынбасарлары Талдықорғандағы №155/16 тергеу изоляторына арнайы барып, жазасын өтеп жатқан жандардың тыныс-тіршілігімен танысты.
ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің облыстық департаменті және облыстық қылмыстық атқару жүйесі департаментінің мамандары бірлесіп ұйымдастырған шараға қатысушыларды түрме бастығы Бауыржан Қалымов күтіп алып, темір торда қалыптасқан тәртіп пен жұмыс ережесін таныстырды.
Оның айтуынша, іргетасы 1954 жылы қаланған абақты 400 адамға арналған. Қазір онда 200-ге жуық жан соттың үкімін күтіп жатыр. Олардың арасындағы бұрын сотталғандары бөлек камераларға қамалса, алғаш рет қылмысты болғандары өзара оқшауланған. Сонымен қатар, әрбір камераға қылмысының деңгейіне байланысты 8-10 адам орналастырылады.
Абақтыдағылардың арасында сыбайлас жемқорлыққа қатысы бар және мемлекет қаржысын талан-таражға салған он шақты адам бар.
Қамаудағылардан бөлек тергеу изоляторында шаруашылық қызметкерлері жұмыс істейді. Олар да сотталған, яғни жазасына байланысты түрмеде жұмыс істеуге қалдырылған қылмыскерлер. Абақтыда жатқандардың тамағын беріп, кір-қоңын жуу, кітапханадан кітап апару, мекеменің тазалығын қарау секілді жұмыстарды атқаратын шаруашылық қызметкерлеріне айлық жалақы төленеді. Олар үшін релаксация кабинеті, кітапхана, демалыс бөлмесі, жаттығу залы жасақталған.
Түрмеде жатқандар күніне 2 сағат төбесі темір тормен жабылған серуендеу алаңына шығарылады. Сондай-ақ, туыстарымен кездесіп, мерзімімен азық-түлік, қажетті киім-кешек алып тұрады.
Түрме тынысын көрушілер толық аралап шыққан соң №155/16 тергеу изоляторы әкімшілігінің ғимаратындағы мәжіліс залына жиналып, оларға ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің облыстық департаменті мамандары түсірген деректі фильм көрсетілді.
Онда өткен жылдары парақорлық дерегімен істі болған лауазымды тұлғаларға тағылған айыптар мен кесілген жаза толық баяндалады. Бейнероликтен соң экскурсияға қатысушылар ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің облыстық департаменті басшысының бірінші орынбасары Жандос Жұмабаев пен изолятор басшысы Бауыржан Қалымовтың әңгімесін тыңдады.
Мемлекеттік деңгейде қолға алынып отырған сыбайлас жемқорлықпен күрестің маңызды екендігіне тоқталған Жандос Сағындықұлының айтуынша, 2018 жылы басталған «Шалынып қалма» атты жобасы негізінен мемлекеттік қызметкерлерге түзету мекемелерін көрсетуге бағытталған. Осыған байланысты еліміздің барлық өңірлерінде әртүрлі мемлекеттік мекемелердің қызметкерлері еңбекпен түзеу колониялары мен тергеу изоляторларындағы тыныс-тіршілікпен танысуда.
– Бүгінгі экскурсияның мемлекеттік қызметкерлерге тигізер әсері баршылық. Өйткені, бұл бағыттағы жұмыс бірлесе жүргізгенде ғана нәтиже береді. Сондықтан әрбір мекеменің, басқарманың басшылары өз қызметкерлерімен жемқорлықты жою жолында жұмыла жұмыс жасауы керек, – деген Жандос Жұмабаев түрмеден шыққаннан кейінгі әсердің көзге бірден байқалғанын айтып берді. – Тас қабырғалы түрмеге қысқа уақытқа кіріп-шыққанның өзі адамдарға қатты әсер еткенін байқадық. Арасында ауырып шыққандар да болды. Кейбіреулер бірауыз сөз айтпай, бұл жерден тезірек шығуға асықты. Бір қызметкер басшысы шақырып жатқанын айтып кетіп қалды. Бұл әркімнің ішкі жан дүниесіне әсер ететін, тәрбиелік мағынасы бар іс-шара. Сондықтан, түрмедегі мазасыз тірлік әркімге ой салады, болашаққа деген көзқарасын түзеуге септігін тигізеді деп ойлаймын. Сол арқылы заңға қайшы әрекеттердің тыйыларына сенемін.
Бір қызығы, түрменің кітапханасында 2 мыңға жуық кітап бар. Олардың 1500-ге жуығы көркем әдебиет болса, қалғаны Ислам дініне қатысты туындылар. Діни кітаптарды облыстық дін істері басқармасының мамандары жеткізіп беріпті. Себебі, түрмеде жатқандардың арасында діни көзқарасына байланысты істі болғандар бар. Негізі, түрмедегілердің басым бөлігі уақытын кітап оқумен өткізетін көрінеді. Түрме кітапханашысы Анар Нүсіпованың айтуынша, абақтыдағылар бір аптаның ішінде 200-ге жуық кітапты оқып шығады.
«Шалынып қалма» жобасы келешекте облыстың барлық қала, аудандарында жалғасады.
Мәди АЛЖАНБАЙ
Алматы облысы
