Оқи отырыңыз
Рио Олимпиадасының нағыз қызған шағы. Таңмен таласып Олимпиада қалашығынан жарыс өтетін сарайды бетке алып, іштей қазақ спортшыларының тілеуін тілеп келеміз. Әзірге бір күміс, үш қола қоржында. Шіркін, қара баланың мойнында алтын жарқыраса деген ниетім басылар емес. Талай доданы көрдім деп бұған дейін де жаздым емес пе? Он Олимпиаданы көріп, том-том кітап жаздым. Сол еңбегім ақталып Риода тұңғыштардың бірі болып марапатталдым. Тәубе! Бірақ өз марапатымнан бұрын ұландарымыздың алтынының салмағы ауыр. Еңсемді басқан ауыр ойдан арылар емеспін. Терең ойға шомылып отырып, автобустың ішінде бірге кетіп бара жатқан менің досым, қазақтың маңдайына біткен талантты ұлдарының бірі, талай байрақты бәсекеде серіктес болған серігім грек-рим күресінің бас бапкері Таңат Сағындықовқа көзім түсіп кетті. Менің көңілім пәс болғанымен Таңаттың көңілі көтеріңкі. Әуелі додаға қатысамыз, шәкірттеріміздің жолы қалай болмақ деген сұрақ та мазаламай ма, қалай? Сырттай бақылап, мазалаған сұрағымның жауабын Таңат айтар деген ой келді. Әлі уақыт бар. Жол ұзақ. Енді дегбірім кете бастады. Таңатпен тілдесу керек. Неге уайымсыз отыр, жоқ, ұлдардың күшіне сенімді ме? Тағы да сауал. Ақыры жаймен жанына жайғастым. Ежелден аңқылдап, маңайын қуанышқа бөлеп нұрын шашып жүретін Таңат досым бұрынғы әдетіне басып қауқылдасып кете барды. Жорға аттай жорғалаған, су төгілмес тұлпарым талай мықтының алдын көрген емес пе? Бірден «Несаға, мен сені жақсы білем. Санаңды әр нәрсе мазалайды, ойың сан жаққа жүгіріп, мазасызданып келе жатқаныңды да сезіп отырмын. Көкейіңдегі сауалыңды да біліп тұрмын. Реңің қашып тұр. Сондықтан, әдемі әңгімемен жаныңды емдейін», – деп, өзі бастап кеп берді. «Әй, Таңат, айналайын! Қасыңдағы адамыңның ішіндегісін айтқызбай білетін сенің осы қасиетің жеке бір мақала ғой. Ендеше баста», – дедім. Осылайша, бас бапкер Таңат Сағындықовпен арадағы сұхбатты «Жетісу» газетіне ұсынып отырмын.
– Ең бірінші, жігіттердің дайындығы, қарым-қабілеті қалай?
– Иә, Нәке, өзіңіз жақсы білесіз, жігіттеріміздің дайындығы жаман емес. Төрт жылда бір болатын марапатты додаға дайындық сонау Лондоннан кейін басталып кеткен. Біраз жаттығулар жасадық. Түрлі жарыстарға қатыстық. Жүлделі орындарды да алдық. Дайындық жаман болса жолдама аламыз ба? Осының өзі көп нәрсені аңғартады. Лас-Вегастағы Әлем чемпионатынан жақсы қырынан көріндік. Азия чемпионатынан жүлдемен оралған күніміз бар. Олимпиаданы өзіңіз жақсы білесіз. Осал спортшы болмайды. Анау төмен, мынау жақсы деп айтуға да тыйым салынған. Ол жарыстың, спортшы мен бапкердің жазылмаған заңдылығы. Қарсыластың барлығын мықты деп есептеу керек. Сондықтан да дайындығымыз жүз пайыз. Соңғы оқу-жаттығуды Алматыда өткіздік, өзіме ұнады. Ең бастысы, ішкі психологиясы пісіп-жетіліп тұр. Үшеуі де әлем чемпионаттарында жүлдегер атанған балуан. Жалпы санға байланысты емес, сапасына қарау маңызды. Үміт көп.
– Енді жеке-жеке тоқталсаңыз?
– Енді барлығыңыз жақсы білесіз, Алмат Кебісбаевті ерекше атауға болады. Бүгінгі күнге дейінгі жарыстардың барлығында бестіктен төмен түскен балуан емес. Тек алтын ғана жетіспей тұр. Бұйыртса, ол күн де алыс емес деп ойлаймын. Жақсылық ағамызды барлығы біледі. Тұңғыш Олимпиада чемпионы Жақсылық Үшкемпіров арнайы келіп ата салтпен бір малын құдайы қылып таратып, жігіттерге батасын берген. Менің жолымды берсін деп Алматтың да қолын алған еді. Енді жұғысты болсын деп айтайық. Ал Досжан Қартықовты айтсақ, ол да мықты. Жас балуан жарқырап әлем чемпионатында шыға келді. Онан кейін талай жарыста жеңіске жетті. Азия чемпионы болды, әлем кубогында бес белдесуінде де жеңіске жетті. Енді бағы жансын деп отырмыз. Нұрмаханды ерекше айтуға болады. Ол біздің Қажымұқан. Белдескеннің белін сындыратын балуан. Тәжірибе деген мол. Қазір оның ішкі дүниесі толықсып тұр. Беталысы жаман емес. Салмақ жағы да өз орында жинақы тұр. Лондонда қатты сынып кеткен еді. Онымен де жұмыс жасадық. Психологиялық деңгейі де дайын. Бұдан кейін мұндай мүмкіндік бола ма, болмай ма, кім біледі? Осы мүмкіндікті ұстап қалу керек. Барлығы жеңіс үшін келе жатыр. Біз қазақ ырымшыл келеміз ғой. Өткенде шығарып салған кезде жігіттеріміздің бірі айтып жатыр. Мәскеу Олимпиадасына үш қазақ барып, екі алтын, бір күміспен оралған еді. Сол ағаларымның жолын берсін деп жатыр. Біз де әумин дедік. Олай болса, Алаштың таңы атқан күн.
– Енді бапкерлердің рөлі қалай?
– Орынды сұрақ. Келе жатқан бапкерлердің барлығы да білікті. Оның үстіне жиында көп мәселе қозғалған. Спортшылардың жеке бапкері туралы. Барлық терді төгіп, Олимпиада кезінде теледидардың ар жағынан тамашалаған дұрыс емес. Өйткені олар әкесі мен шешесі секілді. Барлығын біледі. Психологиялық жағынан осы азаматтар дайындайды. Осы мәселе оң шешіліп, әр баланың жеке бапкерін алып келе жатырмыз. Мәселен, Алматтың жеке бапкері Боранбек Қоңыратов, Қартықовтың жеке бапкері Г. Цурцумия, шығыстан Нұрмаханның жеке бапкері Марат Тұрлыханов бар. Қалғанын кілем көрсетеді деп отырмыз.
Рахмет, Таңат досым. Менің де көңілім жай тапқандай. Дәл Таңат айтқандай болсын деп тілейік. Іздегенім де осы еді. Бапкермен сөйлесіп отырып жарыс болатын жерге де келіп жеттік. Дүбірлі доданың ішіне ендік, қызу тірлік басталып кетті...
Несіп ЖҮНІСБАЙҰЛЫ,
белгілі спорт журналисі, Алматы облысының Құрметті азаматы, арнайы «Жетісу» газеті үшін Рио Олимпиадасынан.
