Оқи отырыңыз
Көз көріп, құлақ естіп жүрген оғаш қылықтардың қатары артқан сайын қоғамға өкпелегендей боласың. Бірақ жекелеген адамдардың ісіне бола көпке топырақ шашудың тағы қисынға келмесі анық.
Бірде баратын жеріме кешігіп қалмайын деп такси шақырдым. Айтқан мекенжайға жеткізген көлік иесі жолдың екінші бетіне бұрылмақшы болып, қарсы жолақтағы автокөліктің өтіп кетуін күтіп тұрғаны сол еді, мен отырған орынның терезесін бір келіншек қақты. Артынша іле-шала еш рұқсатсыз әлгі көліктің есігін жұлқып ашты. Сондағы айтқаны «Пәтер керек па?» дейді. «Жоқ» деп есікті кері жаба қойып едік, қайта күшпен тартып ашып рульден кейінгі орында отырған мені қос қолымен соққылай жөнелді. Ол аздай аузынан ақ ит кіріп, көк ит шығып жатыр. «Пәтер болмаса неге тоқтайсың?» – дейді тағы күйбеленіп. Мән-жайды түсіне қоймаған мен бейтаныс әйелдің бұл әрекетіне үрке қарадым.
Адамдар қандай болып барады?... Ақшаға құныққандық па бұл? Біздің келешек ұрпақты қандай қоғам күтіп тұр? Жауабы жоқ сан сауал.
Түсінбегенім, такси жүргізушісінің сол жерге тоқтап бұрылғалы тұрғанында менің жазығым не? Көлік тізгіні менде болса дәл солай сес көрсетсін делік (оның өзінде орталықтың аялдамасын меншіктеуге жекелеген адамдардың еш құқығы жоқ емес пе?!), ал мына жағдайда пәтер саудалаушының бұл әрекеті шектен шыққандық, ақылға қона қоймайтын қылық.
Кеш қарайып та үлгермеген. Терезеден сыртқа жүзіміз анық көрінеді. Жүргізушінің жасы шамамен алпысқа таяған, ал менің жиырмадан енді асқаным сырт көзге бірден ажыратылып-ақ тұр. Сонда пәтер алушылар жастың үлкен-кішісіне қарамай, әкесі құралпы азамат жас қызды ерітіп жүре береді деп ойлап тұрғаны ма...Таңғаласың. Ал жаңағы келіншектің әрекеті тұнып тұрған заңбұзушылық. Бірақ оны түсіне қоймаған адаммен заң тұрғысында тілдесудің қажеті шамалы. Сауда жүргізудің әдісі ұрып, болмаса жығып беруге айналған ба сонда?
Рас, бүгінгі қоғамда жанашырлық, қонақжайлық, қамқорлық, қайырымдылық сынды қасиеттер өте аз. Керісінше, қатыгездік пен алаяқтық басым. Осы тұрғыдан алғанда тағы бір ойды ортаға салсақ. Мысалы, қазір ерлер тарапынан нәзік жандыларға құрмет көрсету, сыйластық таныту аз. Белгілі бір ортада болмаса, сыртта, қоғамдық орындарда ер-азаматтар мен жас жігіттердің анамыздың жасындағы әйелдерге жол берместен есіктен бірінші болып ұрып-соға шығуы, түскелі тұрған адамды түсірместен итере автобусқа мінуінің барлығы көңілді жабырқатады. Әрине, ұрып-соғып болса да қоғамдық көлікке бірінші мінген адамның жайлы орынға жайғасатыны айтпаса да түсінікті. Ал қолында салмағы он келіден асатын бірнеше қабы бар тамақ тасыған әйелдер тағы да жетер жеріне жеткенше аяқтан тік тұруға мәжбүр. Сонда бүгінгінің ерлері деп жүрген кейбір азаматтарымыз жүкті көтеріп көмектеспек түгілі, тұрып орын беруге де шамалары келмей ме?! Бір емес, мұндай құбылыс күнде қайталанып отырады.
Қайырымдылық пен қатыгездікті таразының екі басына салса, қайсы көп тартарын ішіңіз сезіп тұрған да болар...
Меруерт МОЛДАҒАЛИЕВА
