Оқи отырыңыз
30 қаңтар - Жетісу жерінде туып-өскен жыр қағаны Жұматай ЖАҚЫПБАЕВТЫҢ туған күні. Осыған орай ақынның қаламынан туған ғазалдарын қайыра бір оқырман назарына ұсынып отырмыз.
ҚАСОҚ ҒАЗАЛДАРЫ
1
Қиырдан шыққан қырғынға үлгіре білген,
Аламан қолы атына дүрліге мінген
Жалайыр Бала нояндай Мәлік хан менен
Жалаләддинді қуам деп Үндіге кірген.
Шаңдатқан ішін сан қала, қалашықтардың,
Көз жазып жаудан, жауырынмен бал ашып та әр күн.
Жаутаңдап қалған нояндай Сені ойлап жүріп,
Бар мақсат, арман-мүддемнен адасып қалдым.
Көзіме келіп тигендей жасынның ұшы,
Ашылды сырым, қайсардың басылды мысы.
Қыңсылап үрген, ұлыған үндерге толды
Ию да қию иткерке – басымның іші...
Ғашықтық тәмәм, болды ма еркелік тәмәм?
Қарардай әлем Сен құсап жеркеніп маған.
Намыс пен мұңнан Мысырға халифа болған
Ұбақ Қыпшақтай ызадан өртеніп барам
Тағдырға мынау. Таусылды ақылым, демім,
Ақырым қорлық болды ма, ақырым өлім?
Тәуіптей емдеп, Тәңірдей жарылқа мені,
Ару ақ Күнім – жұлдыздай жақыным менің.
2
Жаз өтті бастан, қыс қалды дедім,
жерідің менен мүлде Сен.
Ғұмырым бірден қысқарды менің,
не үшін, не деп күн кешем?
Кеудемде мейірім, ар-намыс барын
көрермін дағы сорымнан.
Сұр өмір сараң алданыштарын
сыпырып алды қолымнан.
Көкірегіме шер толып, Тектім,
айта алмай аузым мұңды әнді,
өкініштен Мен өртеніп кеттім,
ішімде сұп-сұр күл қалды.
Ішімде сұп-сұр өртеңдей, міне,
жайлады өңі өзге мұң.
Ыс иісімен жиіркендірмей ме
күлде өскен гүлдей сөздерім?
3
Көріп, тыңдап қанығам,
Көңіліме гүл қаптап.
Сенің мәнің-мағынаң
Сәуле сынды мүлде аппақ.
Табылмас ем, дауа да
Бұл сезімге мұңды, отты.
Жер не, сені ауа да
Көтеруге міндетті.
Шипалы бал – өң, үнің,
Гүлдікіндей беделің.
Сәл жымисаң, көңілім
Көктеп шыға келеді.
Адам түгіл, тасқа ауыр
Азабыңнан езілгем.
Жаны мөлдір, жас Тәңір,
Жарылқай гөр көзіңмен.
Сүт иісің бұрқырап,
Жүлгеше ерке жүр кейін.
Жүрегімді жыртып ап,
Кебісіңді сүртейін.
Кешіре гөр, жыры үлгі
Күйші ғұнның арманы,
Міндерімді бұрынғы
Және сосын алдағы!
4
Сезімдерге бөленгенде ең керім,
Жүзімізге, көзімізге нұр ұйып,
Гүл мен мұнар, кемпірқосақ еңбегін
Бағалаймыз махаббаттан жымиып.
Біраз бақыт сыйлап еді жомарт күн,
Жаным, тәнім жабырқаудан тағы азды.
Ең ғажайып қазынамды жоғалттым –
Сенің күлкің бейнеленген қағазды.
Жаман ырым екен деп ем біртүрлі,
Ұрлады ма білмейтін жан обалды?
Мені көрсе, жарқ ететін күлкіңнің
Ізі де жоқ, ол да кейін жоғалды.
Қара барқыт пұты, бұты өзгенің,
Қайқы десем, тайқы ма еді маңдайым?!
Мені көрсе күрсінеді көздерің
«Мосфильмнен» мезі болған жандайын.
Көк сеңгірдей көркем, сұлу ойларым
Ұсақталды, шашылды әрі тарыдай.
Күлкіңе де қанбадым, не тоймадым,
Кетем білем қуанышқа жарымай.
Сезімдерге бөленгенде ең керім,
Жүзімізге, көзімізге нұр ұйып,
Мұнар мен гүл, кемпірқосақ еңбегін
Бағалаймыз жылай жаздап жымиып.
5
Бір бақыттан хабар берген есті үнмен
Тәңірімнің дауысы ма естілген?!
Маңдайына тиген қолдан ес жиған
Жаралының жаңа халін кештім мен.
Жүрексініп айтып тұрмын мұны мен
Мылқаулардың мида сөйлер тілімен.
Тәңірім деп табынып ем, Тәңірім,
Оң көзіңмен қарайсың ба шынымен?!
Есіркей ме, соқпай ма енді көк мені?
Қанша заман іштей бір зар төккелі:
"Ақ тәніңе ауа тисе, сол ауа
Сорлы ерінім жетпегенге жеткені.
Үмітсіздік ішкенімді у қылды,
Қуалайтын күн бар ма екен қу мұңды?
Боз биенің сүтіндей бет, ерінім
Бола алмай ма хлоры бар су құрлы?!"
