КЕНЕ ШАҒЫП АЛСА, АДАМ ӨЛІП КЕТУІ ДЕ ЫҚТИМАЛ. ДӘРІГЕРЛЕР ЕСКЕРТЕДІ

Уақыты: 01.04.2022
Оқылды: 2337
Бөлім: ДЕНСАУЛЫҚ

Алматы облысында кенемен күрес маусымы басталды. Өйткені, дәл қазіргі уақытта осы жәндіктер энцефалит сияқты қауіпті аурудың қоздырғышы болып табылады. Бұл қандай ауру және оның қауіптілігі неде? Бұл сауалға Алматы облысының санитарлық-эпидемиологиялық бақылау департаменті өкілдері жауап берді.

Кене энцефалиті - вирустық сипаттағы ауру. Жыл сайын Алматы облысының аумағында ауруды жұқтырудың 1-ден 10-ға дейінгі жағдай тіркеледі. Әдетте бұл ауру симптомсыз, бірақ орталық жүйке жүйесінің жұмысында елеулі бұзылулар тудыруы мүмкін. Кене энцефалитінің вирусына қарсы дәрі-дәрмектер жоқ, бірақ сіз оны жеңе алатын бір жол бар. Бұл аурумен күресудің жалғыз тиімді шарасы - вакцинация.

Аурудың тасымалдаушылары, аты айтып тұрғандай, кенелер. Алматы облысында олардың үш түрі бар. Олар, көбінесе, Ақсу, Алакөл, Ескелді, Еңбекшіқазақ, Қарасай, Кербұлақ, Райымбек, Кеген, Сарқан, Талғар, Ұйғыр аудандарында және Талдықорған, Текелі қалаларында кездеседі.

Санитарлық-эпидемиологиялық қызмет мамандары кенелерді дәрілеуге кірісті. Бұл шаралар екі кезеңде өткізіледі. Біріншісі 28 наурызда басталып, 22 сәуірге дейін жалғасады, екіншісі - 24 мамырдан басталып, бұқаралық демалыс орындарында, ашық аумақтарда және тау бөктеріндегі аймақтарды қамтиды.

Уландырудан басқа, облыста кенелер санының түрлік құрамына, маусымдық барысына энтомологиялық бақылау, кене энцефалитіне апта сайын мониторинг, сондай-ақ, кене шаққан адамдарды есепке алу және тексеру жүргізіледі.

Кене энцефалиті маусымдық ауру болғандықтан, вирустың тасымалдаушысы белсенді болады. Ерте көктемде жәндіктер аш болып оянып, ұрпақтарын қалдыруға тырысады, сондықтан олар адамның немесе жануардың қанымен қоректенеді.

Кене шаққан жағдайда Алматы облысы бойынша "Ұлттық сараптама орталығы" филиалының паразитологиялық зертханасына жүгінуге болады. Онда кене шаққан адамдардың қан сарысуын кене энцефалиті мен Лайм боррелиозына иммуноферменттік талдау әдісімен тегін негізде зерттеулер жүргізіледі. Сол жерде жыл сайын эндемиялық аумақтардан кене энцефалиті бойынша зерттеулер жүргізіледі.

Кене шағудан қалай қорғануға болады? Әрине, аурудан аулақ болудың ең жақсы және жалғыз жолы - вакцинация. Жыл сайын эндемиялық 11 аудан мен екі қалада кене энцефалитіне қарсы (шамамен 10 000 адам) халықты вакцинациялау жүргізіледі. Алайда табиғатқа шығу кезінде шағудан қорғанудың қосымша шараларын есте ұстаған жөн. Олар мынадай: шөпке жатпаңыз; өсімдіктері аз орындарды таңдаңыз (мысалы, қылқан жапырақты орман); денені киіммен мүмкіндігінше қорғаңыз; барынша ашық түсті киім киіңіз, ашық фонда кене тез байқалады; үйге оралған соң, киімді шешіп, мұқият тексеріп, содан кейін бүкіл денеңізді тексеріңіз. Шаш арасына, қолтық асты, құлақ арты және шапқа ерекше назар аудару қажет; серуеннен оралғаннан кейін үй жануарларын мұқият тексеріп, кенелерді дереу алып тастаңыз; үйге өсімдіктер мен кенелер жабыса алатын басқа заттарды әкелмеңіз.

Егер кене шағып алса не істеу керек? Жабысқан кенені мүмкіндігінше тез алып тастаңыз. Егер дәрігерге жүгіну мүмкіндігі болмаса, өз бетіңізше әрекет етіңіз. Ол былай:

- Кенені тері бетіне жақын жерінен таза дәке немесе жіппен оралған пинцетпен ұстап, тұмсығына байлау керек.
- Кенені оны ақырын жоғары қарай тартыңыз. (Кене корпусына қысым жасаудың қажеті жоқ - бұл жұқтырған сұйықтықты жараға шығаруы мүмкін).
- Кенені алып тастағаннан кейін қолыңызды сабынмен жақсылап жуып, тістеген жерді медициналық спиртпен, йодпен, одеколонмен немесе кез-келген басқа дезинфекциялық сұйықтықпен емдеу керек.

Емдеудің тиімді әдістері бар ма? Кене энцефалитіне қарсы адам иммуноглобулинін алдын-алу мақсатында (вакцинацияланбаған адамдарды кене шағып алғаннан кейін) және емдеу үшін қолдануға болады. Бұл препаратта донордан алынған антиденелер бар, ол адам ағзасында пассивті иммунитет түзеді. Иммуноглобулин инфекцияның түрі мен ауырлығына байланысты әртүрлі дозаларда енгізіледі, бұл емдеу әдісі Қазақстанда кене шағу кезінде қолданылады.

Вакцина алу керек пе, жоқ па? Сонымен, кене энцефалиті ұжымдық иммунитет қалыптаспайтын инфекцияларға жатады. Бұл инфекция адамнан адамға тікелей берілмейді, эндемиялық аймақта бола тұра, айналаңыздағы барлық адамдар егілген болса да, өзіңізді қауіпсіз сезіну мүмкін емес. Бұл жағдайда вакцина жеке қорғаныс әдісі болып келеді.

Жалпы алғанда, кене шағып алудың соңы инфекцияның ауыр түріне әкеп соғуы мүмкін және одан өлу немесе мүгедектік алу ықтималдығы өте жоғары.

Ғаламтор желісінде кене шаққан кезде май құю керек, содан кейін ол тұншығып, өзі түседі деген кеңестерді көруге болады. Алматы облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасы бұл әдіспен қолданбауға кеңес береді. Майды қолданған кезде кене стрессті сезінеді және жараға сұйықтық жібере бастайды, ал оны алу одан да қиын болады. Себебі, кененің денесі майлы және тайғақ болып кетеді.

"ЖЕТІСУ-АҚПАРАТ"