Оқи отырыңыз
Мың өліп, мың тірілген қазақтың басына қара бұлт үйірілген сәттер аз болмады. Әсіресе, ХХ ғасырдың нәубеті орны толмас өкініштер алып келді. 1916-ның кесапаты, ашаршылық, қуғын-сүргін, сұм соғыс сынды қиыншылықтар еліміздің қабырғасын қайыстырды. Ол оқиғалар қаралы күнге айналып, тарих қойнауында, қазақтың жүрегінде қалды. Тәуелсіздік үшін жандарын құрбан еткендердің ұрпақтары бүгінде сол күндерді қайғыра еске алады.
Солардың бірі Алаш арыстарынан бастап, баскөтерер тұлғаларымызға «халық жауы», «Отанын сатқан опасыз» сынды жалған жала жауып, жаппай қуғын-сүргінге ұшыратып, ату жазасына кесуі. 1997 жылдан бастап Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен «31 мамыр – Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні» болып бекітілді. Көптеген ескерткіштер ашылып, жыл сайын өскелең ұрпақтың санасына батыр да, батыл қайраткерлеріміздің істері үлгі етіліп келеді. Қаралы күнді атап өту үшін еліміздің жер-жерінде әртүрлі іс-шаралар өтуде. Талдықорған қаласында да осындай басқосулар көрініс тапты. №2 орта мектептің алдында орналасқан Қазақстандағы 1931–33 жылдары аштық нәубетіне ұшырағандарға қойылған ескерткіші алдында жиын өтті. Бір минут үнсіздіктен соң ескерткіш тақтасына гүл шоқтары қойылып, №2 орта мектептің тарих пәні мұғалімі Гүлшат Бейсенбинова тағылымды ақпаратымен бөлісті.
– 1927 жылдан бастап 1953 жылға дейін Кеңес одағында 60 млн.-ға жуық адам қуғын-сүргінге ұшыраған. Кесапаттың салдарынан қазақтан 3 млн. 777 мың адам сотталып, 2 млн-нан. астамы өмірін қиды. Олардың ішінде 642 мыңы ең ауыр жазаға тартылған, – деген Гүлшат Бекмұханбетқызы жазықсыз жапа шеккендердің жай-күйін баяндады. Ал Талдықорған қалалық мәслихаттың хатшысы Қайрат Бұлдыбаев болса: «Өткенге ой жіберіп, осы күнге жете алмай арманда кеткен асыл азаматтарымызды еске алу, олардың ерліктерін ұмытпау әрбір ұрпақтың парызы», – деп енді қайтып бұндай оқиғаға жол бермей, тәуелсіз еліміздің жарқын болашағы үшін еңбек етуге шақырды.
Жиын Ілияс Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университетінде «Өткенге тағзым» атты митингімен жалғасты. 1936 жылдан 1956 жылға дейін Қазақстанда тоталитарлық режимнің жазалаушысы ретінде ГУЛАГ жүйесінің лагерьлері қызмет етті. Сонда жан тапсырған Бейімбет Майлин, Тұрар Рысқұлов, Әлихан Бөкейханов сынды тұлғалардың ішінде Ілияс Жансүгіров те болды. Жиналған қауым көрнекті қайраткердің ескерткішіне гүл шоқтарын қойып, тағзым етті. «Зұлмат жылдардың қойнауында көптеген қайғы-қасірет жатыр. Бүтіндей бір ұлтты жою саясаты жүргізілді. Тәуелсіз Қазақстанның әрбір азаматы үшін қуғын-сүргін құрбандарын ұмытпау қасиетті парыз», – деген «Достық үйі – Қоғамдық келісім орталығының» директоры Тәңірберген Қасымберкебаев халқымызға амандық пен тыныштық тіледі. Кезекті сөз тізгінін алған филология ғылымдарының докторы, профессор Мұратбек Иманғазинов тарихи деректерге сүйеніп, тың ақпаратымен бөлісті. Жастар жағы арнау жырларын айтып, барша ағайын тәуелсіздігіміз мәңгілік болсын деген тілекпен тарқасты.
Мәулен ӘНЕРБАЙ
