Оқи отырыңыз
Тіл – ұлттың айнасы, мемлекеттің тірегі. Сондықтан да әрбір қазақстандық қазақ тілін білуге міндетті. Осыған келгенде облысымызда, қала берді республика деңгейінде күрмеуі қиын мәселелер қылаң беруде.
Бұл туралы Талдықорған қаласының Тіл сарайында облыс әкімінің орынбасары Жақсылық ОМАР жүргізген былтырғы жылы мемлекеттік тілдің қолданылу аясын кеңейту бағытында атқарылған шаралар және болашақ жоспар баяндалған қорытынды жиында сөз болды. Басқосуға аудан, қала әкімдерінің орынбасарлары, мәдениет және тілдерді дамыту бөлімдерінің басшылары, тілге жауапты мамандар, мемлекеттік тілді оқыту орталықтарының меңгерушілері қатысты. Алдымен облыстық тілдерді дамыту жөніндегі басқарма басшысы Ахмет Кендірбекұлы баяндама оқып, облыс көлемінде жасалған жұмыстарға тоқталып, келешекте жүзеге асуға тиіс іс-шара жайын көпшілікпен бөлісті. «Тілдерді дамыту мен қолданудың 2011 – 2020 жылдарға арналған бағдарламасының» екінші кезеңі аяқталады, үшінші кезеңіне аяқ басамыз. Мемлекеттік тілді меңгерген ересек азаматтардың үлесін қазтест нәтиежесі бойынша осы жылы 80 пайызға жеткізу көзделеді. Әр аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімдерінің тіл мамандары құжаттардың қазақ тілінде жүргізілуін бақылауға алуы тиіс және тіл оқыту орталықтарын заманауи техникамен қамту керек», – деді Ахмет Кендірбекұлы.
Жарыссөзге шыққан Сарқан ауданы әкімінің орынбасары Ғ. Маманбаев ауданда орналасқан «Жоңғар-Алатау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің атауын «Жетісу-Алатау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі қылып өзгертуді ұсынды. Ал Қапшағай қаласы мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің басшысы Б. Шайкенова мен облыстық «Тіл» оқу-әдістемелік орталығы Қарасай аудандық филиалының меңгерушісі Ж. Оразалиева 2016 жылы жеткен жетістіктерімен бөлісті.
Жиынды қорытындылаған Жақсылық Мұқашұлы күн тәртібіндегі мәселелерді сөз етіп, облыстық тілдерді дамыту жөніндегі басқармаға, аудан әкімдіктеріне, мәдениет және тілдерді дамыту бөлімдеріне бірнеше тапсырма жүктеді. «Қазіргі сәтте өзге ұлт өкілдерінің көпшілігі қазақша түсінеді, жазып, сөйлейді. Қазақ тілі мемлекеттік тіл болған соң алдыңғы орында тұруы тиіс. Алайда, қазақ мектептерінде орыс тілі, орыс мектептерінде қазақ тілі, ал екі тілді мектепте ағылшын тілі мәселесі жоқ емес, соны қолға алу керек. Мемлекеттік тілді оқыту жүйесін жаңалау жоспарда бар. Жарнама, билборд және баннердегі қателіктерге мән бермей жатамыз. Сөзбе-сөз аударған соң ол сөз өз мағынасын жояды. Халыққа қызмет көрсететін ғимараттар: ресторан, кафе, дүкендердің атауына мән берген жөн», – деген Жақсылық Омар ономастикаға да үлкен назар аударды. Ол ономастиканың жаңа жүйесін қалыптастырып, ауыл, мектеп, көше атауларын өзгертуде аса сақ болу қажеттігін ескертті. Айталық, қалыптасқан қағида бойынша көпшілігі өзінің ата-бабасының есімін беруге ұмтылады. Болашақ ұрпақ үшін бұл үлкен қателік.
– Қазақ қашанда сөзге бай, оның орнына «Болашақ», «Мәңгілік Ел» сынды деген атауды неге бермеске? Сосын жер-су аттарына үлкен назар аудару керек, халықтың құлағына сіңіп қалған және тарихи мәні бар, картада өзіндік орнын алған атауды өзгерту оңайға соқпайды және Жоңғар сөзін Жетісумен алмастыру қисынға келмейді. Бір ай мерзімде осы аталған мәселелерді жүзеге асыру үшін әкімдіктің жанынан бір-бір жұмыс тобын құруды тапсырамын, көбіне қоғамдық ұйым қызметкерлерін тартыңыздар, – деді Жақсылық Мұқашұлы сөз соңында. Сондай-ақ «Алматы облысының елді мекен атаулары» атты кітаптың тұсауы кесіліп, «Мемлекеттік тіл және жарнама» акциясының қорытындысымен Ақсу, Талғар ауданы мен Қапшағай қаласы әкімдіктері марапатталды.
Мәулен ӘНЕРБАЙ
