Оқи отырыңыз
Адам өрт кезінде қандай әрекет жасауы керек? Төтенше жағдайда тығырыққа тірелмес үшін төмендегі төрт ережені қаперіңізде ұстағаныңыз жөн:
- егер қолыңызда өрт сөндіргіш болмаса, жалынды матамен немесе ауыр жамылғы төсеммен, қаппен, брезентпен немесе киіммен қағуға, топырақпен немесе құммен көмуге тырысу керек. Отты өрт ошағына қарай сыпырыңыз, шағын жалын тілдерін аяғыңызбен таптаңыз. Өрт сөндірілгеннен кейін оны айналасын да қазып алу керек;
- егер сіз орманда немесе далада болсаңыз, өрт аймағынан өрт шетіне перпендикуляр, жел жағына, соқпақтар, бұлақтар мен өзендер жағасына шығуға тырысу керек. Қатты түтін болса, аузыңыз бен мұрныңызды дымқыл шүберекпен, мақта-дәке таңғышымен, сүлгімен, киімнің бір бөлігімен жабыңыз. Егер өрт аймағынан шығу мүмкіндігі болмаса, жақын маңдағы су айдынына түсуге тырысыңыз, басыңызды және жоғарғы денеңізді суланған киіммен жабыңыз және мүмкіндігінше от жоқ жерде биік жерге немесе ашық алаңға отырыңыз;
- егер сіз далада болған өртті көріп, жел сіздің жағыңызға от алып жүрсе, өрт майданы жақындағанға дейін құрғақ шөптің үлкен бөлігін өртеп, осы учаскенің ортасына тығылуға тырысыңыз. Жеңіл жел болған кезде өрт фронтының алдында ауаның қарама-қарсы қозғалысы болуы мүмкін. Себебі, өрт күшті көтерілу ағынын тудырады – бұл қарсы қозғалыс тазартуды жеңілдетеді;
- киім жанған кезде, ең алдымен, оттың басына таралмауы үшін көлденең қалыпта болу керек, содан кейін сумен, құммен, сұйық балшықпен сөндіру керек. Жәбірленуші көзін жабуы керек. Сондай-ақ, кез-келген тығыз матаны лақтыруға болады. Дәрігер келгенге дейін дененің күйіп қалған бөліктерінен киімді шешуге тырыспаңыз.
Нұржан САҒЫНДЫҚОВ,
Алматы облысының ТЖД Талдықорған қалалық төтенше жағдайлар басқармасының аға инженері, аға лейтенант
Сурет - ғаламтордан
