Қазақстанда құрастырылған жаңа көліктер Ресей нарығына енді мүлде сатылмайды. Бұрын көрші елге жыл сайын мыңдаған көлік экспортталса, 2025 жылдың басында бірде-бір автокөлік жөнелтілмеген.
Мамандар мұның бірнеше себебін атап көрсетеді, соның ішінде ресейлік бюрократия мен жоғары салықтық төлемдер негізгі кедергі болып отыр. Автоөндіріс сарапшысы Михаил Будянскийдің айтуынша, Ресей нарығына кіретін қазақстандық көліктерге қойылатын талаптар қатайған. Әсіресе, жаңа бюрократиялық шектеулер мен қымбат кедендік төлемдер қазақстандық автоөндірушілер үшін бұл нарықты тиімсіз етіп отыр.
«Ресейде жергілікті тіркеу талаптары өзгерді. Бұрын Қазақстанда құрастырылған көліктер арнайы куәлік арқылы тіркелсе, енді оны алу үшін Ресейде қосымша рәсімдеулер қажет. Сонымен қатар, қайта өңдеу алымдары, кедендік баж салығы және басқа да төлемдер көлік бағасын үш есеге дейін қымбаттатып жіберді. Бұл жағдай экспортты тиімсіз етті», – дейді Будянский.
Өнеркәсіп және құрылыс министрлігінің мәліметінше, бүгінде қазақстандық көліктер негізінен Өзбекстан, Қырғызстан, Беларусь және Тәжікстан елдеріне экспортталады. Дегенмен, бұл елдерге де жеткізу қиындықтары артып келеді. 2024 жылдың 2 тамызында қабылданған жаңа ережелерге сәйкес, экспортты ынталандыруға қойылған шектеулер қазақстандық өндірушілердің бәсекеге қабілеттілігін төмендеткен.
«Бұрын мемлекет экспортты қолдаса, енді бұл мүмкіндіктер шектелді. Экспорттық өтемақы мөлшері 75 мың АЕК-пен шектелді. Бұрын мұндай шектеулер болмаған», – деп түсіндірді Өнеркәсіп комитетінің көлік, арнайы техника және ауыл шаруашылығы машинасын жасау басқармасының өкілі Руслан Хисамутдинов.
Ресейге экспорттың күрт төмендеуі соңғы екі жылда айқын байқалады. 2022 жылы бұл елге 9 мыңға жуық қазақстандық көлік сатылған болса, 2024 жылы небәрі 8 көлік қана экспортталған. Ал 2025 жылдың басында бірде-бір қазақстандық көлік ресейлік нарыққа шықпаған. Бұл өзгерістер Қазақстанның автоөнеркәсібіне қалай әсер ететіні әлі белгісіз. Сарапшылар алдағы уақытта ішкі нарық пен басқа көрші елдерге бағытталған экспорттық стратегияларды қайта қарау қажеттігін алға тартуда.
Жетісу-Ақпарат
Фото: uralskweek.kz
