Қазақстан аумағында сұлулығымен көз тартатын туристік аймақтар жеткілікті. Көркімен жаныңды баурап, тыныштық пен әсем үйлесімнің арқасында жан рахатына бөлену оңай-ақ. Тіпті, туризмнің отанына айналған өзге елдерде жоқтың бәрі біздің кең байтақ даламызда барын зор мақтанышпен айтуымыз керек.
Жетісу жерінде орналасқан тарихтан сыр шертетін қызықты да көрікті орындар кез келген адамның талғамынан шығары анық. Барлық көрікті жерді айтуға шамамыз келмес. Бірақ оқырмандар назарына танымал өлкелерді айтуды жөн санадық.
Табиғаты тамаша, суы жайсаң мекеннің бірі Алакөл көлі. Жаз мезгілінде мұнда елімізден тіпті шетел асып келетін демалушылар саны артады. Шет елдерден көлдің емдік қасиетіне сеніп келетін өзге ұлт өкілдері де табан тірейді. Алакөл көлінің көлемі Каспий теңізінен кейінгі екінші орын алады. Заманауи медицинаға сенсек, Алакөлдің суына емдік қасиет беретін – саз-балшық пен тұзды су. Балшық буын мен тері ауруларына, радикулит пен дене жарақатын жазуға ем. Саздың құрамында кремний көп, иммунитетті күшейтуге қабілетті. Ал суының тұзды болуы мен таң сәріде судан бөлінетін йод адам ағзасына өте пайдалы. Сондықтан көлге келген демалушылардың көбі таңғы сағат 3-4 аралығында суға түсуге асығады.
Табиғаттың тылсым құбылысынан пайда болған келесі ерекше мекен Алтынемел саябағында орналасқан – Айғайқұм. Ол әлемдегі ең ерекше мекендердің бірі десек артық айтқандық болмас. Табиғаттың нағыз шебер туындысына айналған мекенді білмейтін қазақ жоқ болар. Алтынемел ұлттық табиғи паркінің аумағында жатқан Айғайқұмның қашан пайда болғанын айту қиын. Бірақ аталған өлке еліміздің мақтана да, марқая айтатын жұмбақ мекеніне айналған.
Айғайқұмға барған адам жел арқылы құмнан шыққан дауысты естиді. Бірақ ол дауысты барған туристердің барлығы ести бермейді. Ол тек құм төмен қарай сырғыған кезде дауыс шығарады деседі. Қалқан тауынан соққан желдің бағыты үнемі өзгеріп отыруынан, құм түйіршіктері електеніп, төбеге айналады. Бір қызығы мұндағы тау болып түзілген құм желмен ұшып кетпейді. Ұшқан құмның орны қүммен толысады. Тылсым табиғаттың жұмбағынан сыр шертуді қалаған адамдар оны көруге, үнін естуге барады. Бүгінде құмды далаға жеткізетін турлардың саны көп. Халық арасында құмның төбесіне шыққан адам бақытты болады деген сенім бар екен. Халық аузындағы аңыздар бойынша бір адамдар мұнда пейілі жаман адамның құм астында қалып, қиналғанда шығаратын дауысы деп жатады.
Әлемге аты әйгілі Жетісудің тағы бір кереметі – Шарын шатқалы. Адамды қызықтырып, өзгеше сезім сыйлайтын Шарын шатқалы ең көп дамалушылар баратын орынның бірі.
Төбесі көкке тиіп, ойылып жасалған кейіптегі тастар өздігінен салынған адам бойына таңқаларлық әсер мен үрей ұялатады. Тіпті, пішіндері қолдан салынған ғимарат, мұнараларға қатты ұқсайды. Мұнда күн сайын жүздеген адам жартастардың арасындағы лабиринттерді аралап, керемет көріністерді тамашалауға келеді.
Шарын шатқалының тарихы жайлы айтылатын сөз көп. Бірі тіршілік алғаш пайда болғанда су астынан түзілген құбылыс дейді. Ал кейбіреуі тарихы жұмбақ, әлі зерттелмеген дегенді алға тартады. Қалай дегенмен де Шарын шатқалы – тарих пен бүгінгіні байланыстыратын Жетісудың қайталанбас сұлулығы.
Бұл шағын мақалада біз тек аты ел аумағына әйгілі үш мекенді айттық. Бірақ мұнымен Жетісудің киелі, табиғаты әсем, тарихтың қойнауына сапар шектіретін мекендері аяқталмайды. Мүмкіндік болса олардың барлығын өз көзіңізбен көріп, көзайым болғаныңыз жөн.
Гүлнұр БАЙМҰХАН,
Жетісу университетінің 3-курс студенті
Фото: dalanews.kz
