– Тәуелсіздік алғаннан кейін ел Конституциясы қабылданып, соның негізінде биліктің бірнеше тармағы айқындалды. Соның бірі – атқарушы билік органдары. Біз, жергілікті атқарушы органдар, Президент тарапынан, Үкіметтен берілген тапсырмаларды жергілікті жерлерде жүзеге асырып, өңірлердің әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз етуге міндеттіміз. Мемлекеттік және өңірлік даму бағдарламаларын әзірлеп, жоспарларымызды бекітіп, солардың орындалуын жүзеге асыру жолында жұмыс істеп келеміз. 

Мәселен, облыста  17 аудан, 3 қала бар. Елбасының Жарлығымен жаңа Кеген ауданы құрылып, соның есебінен бүгінгі күні аудандар саны 17-ге жетті. Президенттің тапсырмасымен шекаралық аймақтарды дамытуға назар аударылып, бүгінгі күні тиісті жұмыстар жүргізіліп жатыр. Сонымен қатар, моноқалаларды дамытуға, ауылдық елді мекендерді өркендетуге, қалаларды индустрияландыруға көңіл бөлінуде. 

Облыс аймақтарымен қатар жергілікті атқарушы органдар сапында әрбір салаға жауапты тиісті облыстық басқармалар мен департаменттер жұмыс істейді. Осы аталғандардың барлығының ортақ әрі үйлесімді жұмысының нәтижесі арқылы даму мен өркендеуге қол жеткізе аламыз. Сондықтан, жергілікті атқарушы органдардың күнделікті жұмысы, сонымен қатар, стратегиялық жоспарларға сәйкес шаралары жүйелі түрде жүргізіледі. 

– Қоғам бір орнында тұрмайды, сәт сайын көз ілеспес жылдамдықпен дамып келеді. Соған сәйкес азаматтардың талабы да өсуде. Сондықтан уақыт көшінен кейіндеп қалмай, мемлекеттік қызмет саласын да дамыту үшін бүгінгі мемлекеттік қызметкерге жүктелетін жауапкершілік жүгі ауқымды. Мемлекеттік қызметтегі кадрларға қойылатын талап жылдан-жылға күшейіп келеді. Мемлекет басшысы алдымызға озық 30 елдің қатарына кіру талабын қойғанда, оның ішінде, мемлекеттік қызмет көрсету сапасын да жетілдіріп, ол жағынан да бәсекеге қабілетті болуымызды міндеттеген болатын. Тіпті, мемлекеттік қызметтің бәсекеге қабілеттілігі мемлекеттің бәсекеге қабілеттілігінің негізгі тұтқасы деуге болады. Соған сәйкес бүгінгі күні кадрларды іріктеуде олардан кәсібилік, жоғары біліктілік талап етіледі. 

Елбасының «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарының 1-тарауындағы 15 қадам кәсіби аппарат құру міндеттеріне арналған. Осыған сәйкес қазіргі кезде мемлекеттік қызметке қабылдау, оларды жоғарылату, аттестациялаудан өткізу, жоғары кәсіби талап қою сияқты міндеттер жаңаша үдеде атқарылып келеді. 

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев: «Мен үшін қашанда мемлекет мүддесі мен ел игілігі жолында қалтқысыз қызмет атқарудан артық бақыт болған емес», – деген болатын. Дәл осындай мақсат-міндетті алдына әрбір мемлекеттік қызметші қоюы тиіс деп есептеймін.

– Бүгінгі таңда Алматы облысында халық саны 2 миллионға жетті. Ал өңірдегі жергілікті атқарушы органдарда 3900-ден астам мемлекеттік қызметші жұмыс істейді. 

«Б» корпусының әкімшілік мемлекеттік қызметшілерін іріктеу, оларды жұмысқа қабылдау «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызметі туралы» Заңын және Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі төрағасымен бекітілген «Б» корпусының мемлекеттік әкiмшiлiк лауазымына орналасуға арналған конкурсты өткiзу қағидалары негізінде жүргізіледі. Яғни, еліміздің заңдарына сәйкес, жергілікті өкілді органдардың тағайындауы немесе сайлану жағдайларын қоспағанда, мемлекеттік әкімшілік лауазымға орналасу конкурстық негізде жүзеге асырылады.

Сонымен қатар, мемлекеттік лауазымдарға тиісті біліктілік талаптарына сай келетін, өзінің жеке және кәсіби қасиеттері, денсаулық жағдайы, білім деңгейі бойынша өзіне жүктелген лауазымдық міндеттерді атқаруға қабілетті және зейнеткерлік жасқа жетпеген еліміздің азаматтары қабылданады.

Бүгінгі таңда конкурстық іріктеу жұмыстары үш деңгейде жүргізіліп келеді. Бірінші өткізілетін мемлекеттік органның ішіндегі ішкі конкурсқа сол органның қызметшілерінің ғана қатысуға құқығы бар. Одан кейін барлық мемлекеттік органның мемлекеттік қызметшілері арасындағы ішкі конкурс өткізіледі. Оған еліміздің кез келген өңірінде әкімшілік мемлекеттік қызметте жүрген тұлғалар қатыса алады. Егер алғашқы екі кезеңде үміткер болмаса, онда жалпы конкурс жарияланады. Бұған негізінен мемлекеттік қызметте жұмыс істемейтін азаматтар қатысады.

Аталған жүйенің негізгі мақсаты мемлекеттік органдарда меритократия қағидатын енгізуге негізделген, яғни мемлекеттік қызметшіні іштен өсіру, жұмысты сапалы орындап, өзін жақсы жағынан көрсеткен тұлғаларды сол мемлекеттік орган ішінде сатылап өсіруге бағытталған жүйе болып отыр.

Егер де лауазым мемлекеттік орган ішінде төменгі болып саналса, оған жалпы конкурс жарияланады. Еңбек өтілі жоқ, мемлекеттік қызметке алғаш келетін үміткер қызметті төменгі лауазымнан ғана бастай алады. Бұл ретте  «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарында мемлекеттік қызметті төменгі лауазымнан бастау, лауазымдық өсуді іскерлік қабілетіне қарай жүзеге асыру туралы міндет артылғанын айта кету керек. 

– Бұл жағдай «Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» Заңының     16-бабында айқын көрсетілген. Бұл Заң талаптарына сәйкес кейбір жағдайларда мемлекеттік қызметке кіруге мүлде шектеу қойылады. Заңға жүгінсек «..сотты болғандарға қатысты, төмендегілерді: 1) сот әрекетке қабілетсiз немесе әрекетке қабiлетi шектеулi деп таныған; 2) сот белгiлi бiр мерзiм iшiнде мемлекеттiк лауазымдар атқару құқығынан айырған; 3) мемлекеттік қызметке кірер алдындағы үш жыл ішінде мемлекеттік қызметке кір келтіретін тәртіптік теріс қылық үшін тәртіптік жауаптылыққа тартылған азаматты қабылдауға болмайды. Бұл ретте мемлекеттік қызметке кір келтіретін тәртіптік теріс қылық үшін қызметтен шығарылған азамат мемлекеттік қызметке жіберілмейді; 4) мемлекеттiк қызметке кiрер алдындағы үш жыл iшiнде сыбайлас жемқорлық құқықбұзушылық жасағаны үшiн сот тәртiбiмен әкiмшiлiк жаза қолданылған; 5) сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған;         6) мемлекеттік қызметке кiрер алдындағы үш жыл ішінде қылмыстық теріс қылық немесе онша ауыр емес және ауырлығы орташа қылмыстар жасағаны үшін соттың айыптау үкімі шығарылған; 7) мемлекеттiк қызметке кiру уақытына заңда белгiленген тәртiппен өтелмеген немесе алынбаған сотталғандығы бар; 8) ауыр немесе аса ауыр қылмыстар жасағаны үшін бұрын сотталған немесе қылмыс жасағаны үшін қылмыстық жауаптылықтан Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексі 35-бабы бірінші бөлігі 3), 4), 9), 10) және 12) тармақтарының немесе 36-бабының негізінде босатылған; 9) қылмыстық топтың құрамында қылмыс жасаған және т.б. жағдайларда мемлекеттік қызметке қабылдауға болмайды», – делінген.

Бұл аталған жағдайлардан басқалар мемлекеттік қызметке орналасып, ел дамуына өз үлесін қоса алады. 

– Бюджеттің IV деңгейі 188 аудандық маңызы бар қалаларда, ауылдық округтерде енгізілді. 2018-2020 жылдарға арналған мәслихат шешімінің бюджет жобалары жергілікті қоғамдастық жиналысымен келісіліп, аудандық мәслихатпен бекітілді.

2018 жылға аудандық маңызы бар қалалар мен ауылдық округтердің жалпы бюджет сомасы 17,7 млрд. теңгені құрайды. Бұл қаражат ауылдық округ әкімдерінің аппараттарын ұстауға,  мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдарының қызметін қамтамасыз етуге, елді мекендердегі көшелерді жарықтандыруға, елді мекендерді абаттандыру мен көгалдандыруға, елді мекендердің санитариясын, автомобиль жолдарының жұмыс істеуін қамтамасыз етуге, ауылдық жерлерде оқушыларды жақын жердегі мектепке дейін тегін алып баруды және одан алып қайтуды ұйымдастыруға және өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасы шеңберінде өңірлерді экономикалық дамытуға жәрдемдесуге және басқа да іс-шараларды іске асыруға бағыттау жоспарланды. 

Жергілікті өзін-өзі басқарудың бұл үлгісі тұрғындардың өмірлік қажеттілігін, туындаған мәселелерін сол аймақтың өзінде дер кезінде шешуді қамтамасыз етуге ықпал етеді. Жергiлiктi өзiн-өзi басқаруды қалыптастыру мен жолға қою үшiн қажеттi ұйымдастырушылық, әдiстемелiк және ақпараттық шаралар атқарылды. Ендігі жерде жергілікті ресурстардың тиімді жұмсалуы халықтың билікке, жергілікті атқарушы органдарға деген сенімін арттырады деп ойлаймын.