Оқи отырыңыз
Түз тағысының ауыл маңын торуылдағына 3 күн болды. Аңшылардан айласын асырғаны соншалық қораларына түсіп, олжасында ала кетеді. Әккі әкем бір ізбен келіп, қайтып жүрген жолын тапты. Қақпаны сақадай сай. Ымырт жамылды. Ұлыған ащы дауыстан иттер мазасызданып, үйшіктеріне тығылуда. Қолындағы жарық шамымен әкем мылтығын асып далаға шықты. Ақтөсте артынан ерді.
Үреген иесіне сенді ме, әкем құтпанына сенді ме қандауыз тұзағын тексеруге беттеді. Әлгі дауысқа жақындаған сайын, иттің ары-бері қозғалған құйрығы бұтының астында. Иіс алып, қорқып тұрғаны байқалады. Манағы қақпан құрылған шеңгел жапырылған. Ақ қар қан жоса. Қандауыз қақпанда қасқыр аяғы. Ащы дауыс шығуының себебі де осы. «Қазір іздегенмен пайда жоқ. Таңертең қан ізіне түсеміз» дегені сол-ақ еді, беласар алдыға түсіп жүгіре жөнелді.
Үстін шала қаққан, қаруына қырау қатқан әкемді көрген анамның ыстық тамағы мен шайы дайын. Ойымызбен, көзіміз қамқоршымызда. Бүгінгі көрген қызықтарын ретімен жайлап айтып отыр. Қалжыңдап «сені күзетке қою керек» дейді. Әңгіменің қызығы түннің жарымына жетеледі. Көз алдыма елестеген бөрі, түсіме кірді. Қасында қаншығы бар. Жоқ аяғының ауырғаны жанына батып, қыңсылап жатыр. Шошып ояндым. Жарық қосулы екен. Таңда атыпты. Есіктің жабылған дауысы естілді. Терезеге жүгіріп бардым. Сыртынан қарасаң әккі аңшы ма дерсің. Жан серігімен серіктесіп кетіп бара жатыр. Үйге аман-есен оралса болды.
Межелеген шеңгелден бастап, қан ізіне түскеніне 9 сағат өтті. Бір жерді айналып жүре берген. Ауылданда қашық емес. 3 аяқпен ұзаққа бара қоймас. Десе де күнде қызарды. Дөн басынан қарайып бірнәрсе көрінеді. Апан екен. Жақыннан көргісі келгенімен жүрегі дауаламады. Желде қасарысып борап тұр. Қайту керек. Үйге қайтар жол бойы әкем ертеңгі жоспарын ойластыруда. Итімен де бөлісіп қояды. Кенеттен Ақтөс қыңсылаған күйі иесінің артына тығылды. Әкем мылтығын көздеп тұра қалды. Үнсіздіктен желдің дауысында естімейді. Тапжылмай тұра бергеннен ештеңе өзгермейтіндіктен, ілгері жылжыды.
Әкем әдеттегідей таңмен таласа тұрып, жолға шықты. Кешегі жолын көзбен жаттап алған. Адастырмайтын тұсбағар секілді лезде жетті. Апанды алыстан бақылап тұр. Сүт пісірім уақыттан кейін ауызында қояны бар құртқа үйшігіне келді. Олжасын алдына тастағаны сол-ақ еді, қараңғы апаннан 3 аяқты арлан мен бөлтірігі шықты. Бүтін бір отбасы секілді. Шарасыз бірішектің міндетін ұрғашысы атқарып жүргені анық. Оқ дәрінің иісін сезді ме 3-еуі де әкеме қарап тұрды да қалды. Бұрындары адам көрмеген бөлтірікке бұл сұлба тансық дүние. Қызық көрді ме, әлде қасқырлығын жасағысы келді ме бар күшімен жүгірді. Артынан қаншығы да қозғалды. Жүрегі аузына тығылған әкем, сасқалақтап оғын аламауда. Қолына ілінгені бойы мылтығына салғаны сол еді, тайып құлап түсті. Шүртпесі күртешесіне ілініп, атылған оқ дауысы да естілді. Отағаның өлдім деген ойы, барлық өмірін көз алдынан өткізді. Күшік сарт тоқтады. Көрер жарығы бар ілесе келген құртқа баласын қағып, талай жөнелді. Бәрі керісінше болғанда, күшік орнында әкем болар ма еді. Суық күнде, ыстық тері аққан асқар тау ентігіп үйге келді. Аптығын басып, мән-жайды баяндауда. Әйтсе де бұл күн тарих еншісінде қалды.
Арада 3 жыл өтті. Қыста есігін қақты. Алғашқы қар. Кеш қарая мал түгендеуге, сыртқа шықтым. Қора алдында тұратын сиырлар бұл жолы бір орында тұрмай, қашып жүр. Бір жамандықты сезгендей әкемді шақырдым. Сиырлар арасынан үсті-басы қан-қан көрбан көрінеді. Қазір атса, төрт түліктің біреуіне тиіуі мүмкін. Аспанға бір атты. Арлан тоқтай қалды. Суық қарудың дауысын естіген, қасқыр анасы жүгіріп келді. Құртқаның артында кектен көздері қанға боялған бірішек, әке артында баласы. Оны көрген әкемнің есіне әлгі жағдай түсті. Ескі көздер қайта түйісіп, адам мен жыртқыш арасында тылсым күш пайда болды. Кезінде мені құтқардың, бүгін менің кезегім деп қаруын тастады. Сол күннен бастап, әлгі түз тағылары ауыл малына тиіспеді. Құдды бір келісіп алған ба дерсің.
Данияр АЙНАБЕКҰЛЫ
Жетісу университетінің білімгері
