Қыз – табиғаттың ең тамаша жаратылысы. Еркекке жүрек керек болса, әйелге тірек керек. Ендеше, біздің қоғам әйел-анаға тірек бола алды ма?
Әйел жаратылысынан нәзік. Сондықтан қатты қайырымға келмейді. Ауыр жұмыс оның денсаулығына зиянын тигізіп, нәзіктіктен айырады.
Кеңес өкіметі келе салып, «әйелдер теңдігін» насихаттап, қыз-келіншектердің нәзік болмысынан ажыратты. Сөйтіп, әйел заты көлік жүргізуші, тас қалаушы, бетон құюшы, комбайншы, шалғышы болып шыға келді. Еркектермен бірдей күш жұмсайтын мықты жұмысшы ретінде мадақталды. Бірақ, оның болашағы ешкімді алаңдатпады. Әйел – ұлттың күретамыры. Қазірдің өзінде мемлекеттік қызметкерлердің 60 пайызын әйелдер құрайды екен.
Мемлекеттік қызмет – қыз-келіншектердің қоғамдағы рөлін арттырғанымен отбасындағы жауапкершілігін төмендетіп, бала тәрбиесін ақсатады. Бұл жағдай «балапан басымен, тұрымтай тұсымен» болып кеткендіктің айғағы еді. Француз жазушысы В. Гюго: «Нәзіктік атаулының жиынтығы – ананың алақаны, сондықтан да ол – сәби үшін ең жылы ұя», –деген еді. Ананың күндіз-түні жұмыс істегендігінен бала алақан жылуын сезіне алмай өсуде.
Ауыр жұмыс істеу нәзік жандылардың денсаулығын да әлсіретіп барады. Мақала жазу барысында невропатолог Ақмаржан Тәшімованың пірікін тыңдаған едім. Ақмаржан Ерболатқызы:
«Түнгі кезекшілігімде әйелдер көбінесе бел-омыртқаның остеохондрозы, грыжасы кеселінен қиналып келеді. Тізенің артрозынан зардап шегетіндер көбейді. Түнгі ұйқы дұрыс болмағандықтан нерв жүйесі бұзылады. Қан тамырлары тарылып, яғни, ширығып, бас ми-қантамырлары зақымданады. Салдарынан қан тамырлары миға қоректік заттарды тасымалдай алмайды. Ақыры, инсульт алуға апарып соғады. Сондай-ақ, автомойкада қыз-келіншектер көп істейді. Солардың болашағына алаңдаймын. Ыстық-суық суды кешіп жұмыс істеу тамырлардың варикоздық кеңеюіне әкеліп соғады. Бүйрегі қабынады. Бұл – фертильді (бала көтеретін) жастағы әйелдердің жатыр трубаларының қисаюына әкеліп соғады. Сондай-ақ, кеудеге суық тию салдарынан сүт безі обыры пайда болады» – дейді.
Міне, ағайын, әйел-аналардың ауыр жұмыс істеуі болашақ ананың денсаулығына қауіпті. Ұрпақ сүйе алмау – қоғам үшін де қасірет. Жақында Түрік және Грузия еліне сапарлап келдім. Түрік ағайындардың әйелді «алақанға» салып ұстайтындарына риза болдық. Түрік әйелдерінің 80-90 пайызы жұмыс істемейді. Мемлекет тарапынан көптеген қамқорлық жасалған. Тіпті, ері қайтыс болып кетсе, мемлекет оның соңғы жұмыс істеген жеріндегі айлығын әйеліне бюджет қоржынынан өмір бойы төлеп отырады. Көшеде әйел-анаға өз бетімен әркім сөйлеп, мазасын алуға қақысы жоқ. Ондай жағдайда жандарм дереу жетеді. Ол үшін қыз келіншектердің телефонының бетіне «Кадин» деген бағдарлама жүктеледі. Әйел өзіне қауіп төнсе, соған бармағын тигізе қойса көмек дереу жетіп келеді. Әйелдердің құқы қорғалған. Олар балаларын таңнан мектепке тасып, сүйрелеп қиналмайды. Оқушыларды арнайы көлік есіктің алдынан алып кетеді.
Міне, қамқорлық. Ал Грузия елінде сол кеңестік жүйеден қалған үрдіс. Грузияның шегарасына жеткеннен Кеңес өкіметінің көрінісі көз алдымызға келді. Ала сөмкесін асынған әйелдер «Баржоми» сусынын, темекі тағы басқа заттар сатып, жүгіріп жүр. Батуми қаласына барғанда да әйел-аналардың өздерін күтінуге, көңіл бөлуге уақытын жоғын байқадық. Ендеше, Түрікия мемлекеті, жалпы әйел затына, балалардың, денсаулығына ерекше көңіл бөледі және оның нығаюына мүмкіндік жасайды. Бұл – елдік мәселе.
Гүлжан Тұрсын
Фото: көрнекілік үшін
