Әлемде күн сайын 1 миллионнан астам адам жыныстық жолмен таралатын инфекцияны жұқтырады. Олардың көпшілігі симптомсыз, яғни адамға жұққандығы білінбейді. Жалпы әлем бойынша 15-49 жас аралығындағы адамдарда 374 миллион жаңа жыныстық жолмен берілетін инфекция (ЖЖБИ) жағдайы тіркелді. Оның ішінде хламидиоз, гонорея, сифилис және трихомониаз бар. Сондай-ақ, сифилиспен ауыратын адамдардың қарасы көп. Генитальді герпес инфекциясына шалдыққандар да аз емес.
Жыл сайын адам папиллома вирусы инфекциясының салдарынан 311 мыңнан астам әйел жатыр мойны обырына шалдығып, қайтыс болады. ЖЖБИ сексуалдық және репродуктивтік денсаулық, стигматизация, бедеулік, онкологиялық аурулар, жүктілік кезеңіндегі асқынуларға және ВИЧ инфекциясының қаупін арттыруға тікелей әсер етеді. ЖЖБИ-ді азайтуға кедергі келтіретін маңызды факторлардың бірі – инфекцияларға дәріге төзімділіктің артуы.
ЖЖБИ әлемде сексуалдық және репродуктивтік денсаулыққа кері әсерін тигізеді. ЖЖБИ-дің анадан балаға берілуі өлі тууды, жаңа туған нәрестенің өлімі, төмен салмақпен туу, мерзімінен бұрын босану, сепсис, неонатальді конъюнктивит және тұқым қуалайтын ақауларға әкелуі мүмкін. АПВ инфекциясы жатыр мойны обыры және басқа да қатерлі ісіктердің белең алуына себеп болады. ДДСҰ бағалауы бойынша, 2022 жылы В гепатиті инфекциясынан 1 миллионнан астам адам қайтыс болған. Олардың көпшілігі цирроз бен гепатоцеллюлярлық карцинома сияқты аурулардан көз жұмған. Гонорея мен хламидиоз әйелдер арасында жамбастың қабыну аурулары мен бедеуліктің негізгі себептері.
Жыныстық жолмен (вагинальды, анальды және оральды жыныстық қатынас кезінде) 30-дан астам әртүрлі бактерия, вирус және паразиттер таралуы ықтимал. Сондай-ақ, кейбір ЖЖБИ анадан балаға жүктілік, босану және емізу кезінде берілуі мүмкін. Ең көп таралған ЖЖБИ патогендерінің сегізі ауру тудырады. Оның төртеуі сифилис, гонорея, хламидиоз және трихомониаз емделетін инфекция болып табылады. Қалған төрт инфекция – В гепатиті, герпес вирусы (ГВ), ВИЧ және адам папилломасы вирусы (АПВ) – вирустық сипатқа ие.
ЖЖБИ-дің алдын алу үшін баламен жыныстық сауаттылық туралы әңгімелесу керек. Интернеттегі ақпарат қауіпті және шынайы емес. Егер ата-ана баланың жыныстық тәрбиесімен айналысудан қорқып, ыңғайсызданып қабілетіне сенімді болмаса білікті маманға жүгінуіне болады. ЖЖБИ, оның ішінде ВИЧ инфекциясынан қорғаудың ең тиімді әдісі презервативті дұрыс және жүйелі қолдану. Бұл – инфекцияның ғана алдын алып қоймай, қауіпсіз жүктілікке де жол ашады.
Омар Расул
Талдықорған жоғары медициналық колледжінің мейіргер ісі бөлімінің 411-топ білімгері
