Кейінгі жылдары технология қарыштап дамып, білім беру жүйесіне тығыз ене бастады. Осының әсерінен болса керек, жасанды интеллектінің білім беру саласындағы рөлі туралы пікірталас та қыза түсуде. Кейбіреулер нейронды желілер болашақта педагогтарды толықтай алмастыратынына сенсе, ал кейбір педагог болашақта жұмыссыз қалармыз деп сарыуайымға салынып жүр.
Жасанды интеллект біраз маманды жұмысынан айырғанымен мектеп мұғалімдеріне соншалықты үлкен қауіп төндіре алады деп ойламаймын. Өйткені оқушыға ғылыми фактілерді түсіндіру оған көбейту формуласын жаттату немесе мектептегі оқулықтардан ғана тұрмайды. Сонымен қатар, білім беру дегеніміз – оқушымен қарым-қатынас құру, оның жеке қажеттіліктерін түсіну, оқушымен эмоциялық байланыстарды нығайту. Жасанды интеллект үлкен деректер массивімен жұмыс істеп, мол ақпаратты жинап, оны оқушыға ұсына алады. Дегенмен, оның бойынан жанашырлық, мейірім, эмпатия секілді адамға тән сезімдерді кездестірмейміз. Ал мұндай сезімдерсіз оқушымен жұмыс істеу мүмкін емес. Өскелең ұрпақ мұғалімнің алдында біліммен қатар эмоциясы да толысқан тұлға болып қалыптасады. Яғни, робот бере алмайтын адами құндылықтарды оқушылар мектептегі мұғалімнен алады. Сондықтан, жасанды интеллект ұстаздарды еш алмастыра алмайды деп тұжырымдауға негіз бар.
Жасанды интеллект мұғалімнің жұмысын тартып алмайды, керісінше, оның ісін әлдеқайда жеңілдетеді. Жаңа технологияны мұғалімнің орнын басатын адам ретінде қарастырудың орнына мұғалімнің кәсібін қалай жақсарта алатыны туралы ойлану тиімдірек. Жасанды интеллект мұғалімдер үшін құнды құрал. Олардың жеке оқыту, жоспарлау, оқушылардың жұмысына анализ жасау және т.б әкімшілік тапсырмаларды тиімді орындау қабілетін арттырады. Мысалы, жасанды интеллект мұғалімдерге оқушылармен жеке қарым-қатынас жасауға көбірек уақыт беру арқылы күнделікті оқу үлгерімін тексеруді орындай алады. Жасанды интеллект негізіндегі аналитика мұғалімдерге оқу мәселелерін тиімдірек анықтауға және шешуге көмектесу арқылы оқушылардың үлгерімі туралы түсінік бере алады. Сонымен қатар, жасанды интеллект оқушыларға қосымша ресурстар мен тәжірибе мүмкіндіктерін ұсына отырып, сыныптан тыс қосымша білім беруге жол ашады. Жасанды интеллект пен мұғалімдер арасындағы бұл серіктестік өзара артықшылықтарын пайдалана отырып, динамикалық және тиімді білім беру ортасын құра алады.
Қорыта келгенде, жасанды интеллект білім берудің көптеген аспектілерін өзгерту мүмкіндігіне ие болғанымен ол мұғалімдердің көп қырлы рөлін толығымен алмастыра алмайды. Мұғалімдердің ерекше қасиеттері – эмоционалды интеллект, эмпатия және шабыттандыру және бейімделу қабілеті. Қазіргі жасанды интеллект технологиясында бұл таптырмас нәрсе. Керісінше, білім берудің болашағы жасанды интеллект пен мұғалімнің қатысуымен оқыту құралдарының үйлесімді интеграциясында жатыр, мұнда жасанды интеллект мұғалімдердің мүмкіндіктерін кеңейтеді және жекелендіреді. Оқытуды тиімді жүргізуге ықпал етеді. Осы серіктестікке кіре отырып, біз білімнің инновациялық және терең адамгершілікке ие болуын қамтамасыз ете аламыз.
Шалкар ЖУМАБАЙ,
«Республикалық физика-математика
мектебі» Ке АҚ филиалы бастауыш сынып мұғалімі
Астана қаласы
