Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Алматы облысына жасаған жұмыс сапары Талдықорған қаласының әуежайын жаңарту жұмыстарымен танысудан басталды. Облыс әкімі Амандық Баталов биыл ұшу-қону жолағына, перронға, әуежай маңындағы алаңға күрделі жөндеу жүргізілетінін жеткізді. Биыл әуежайда жаңа аэронавигациялық кешен пайдалануға берілді. Бұл мақсатқа республикалық бюджеттен 11 миллиард теңгеден астам қаржы бөлінген. Талдықорған әуежайы келешекте Қырғызстан, Ресей, Қытай және басқа да көршілес елдермен облыс орталығын байланыстыратын болады.
Нұрсұлтан Әбішұлы Ескелді ауданындағы «Нам Г.Н.» шаруа қожалығының жұмысымен де танысты. Шаруашылық басшысы Герман Нам қожалық жетістіктерін егжей-тегжейлі әңгімелеп берді. Іргетасы 2002 жылы қаланған «Нам Г.Н.» шаруа қожалығы меншігіндегі 75 мың гектар жерге негізінен ауылшаруашылық дақылдарын өсіреді. Оның ішінде 25 гектарға қант қызылшасы, 11 гектарға соя, 30 гектарға картоп, 9 гектарға күздік бидай егілген. Атшаптырым алқаптағы қант қызылшасы мен соя егістіктерін аралап көрген Мемлекет басшысы арнайы жайылған шатыр астына қойылған көрсеткіштер тақтасындағы мәліметтерді саралады. Осыдан екі жыл бұрын, 2014 жылы тамызда Жетісу жеріне жұмыс сапарымен келген Мемлекет басшысы осы өңірде ертеден қалыптасқан қызылша шаруашылығын қайта жаңғыртуды тапсырған болатын. Осыған орай облыста ауқымды жұмыстар атқарылып, қызылша өсірушілерге жан-жақты қолдау, көмек көрсетілді. Атап айтқанда, мемлекеттен бөлінген 240 миллион теңге субсидияға арнайы техника, сапалы тұқым, тыңайтқыш, гербицид, жанар-жағармай, өнімді шалғай аудандардан жеткізуге қажетті жүк көліктері сатып алынды. Одан бөлек, қант зауыттары мен қызылша қабылдау пункттері қалпына келтіріліп жатыр.
Облыс әкімінің орынбасары Серікжан Бескемпіров келтірген мәліметтерге қарағанда биыл облыстың 932 мың гектар алқабына ауылшаруашылық дақылдары себілген. Оның ішінде Елбасы өзі ерекше көңіл бөліп отырған қант қызылшасы 6,8 мың гектар алқапты алып отыр. Осыған байланысты мемлекет тарапынан қаржыландырылып отырған салалардың шығынын азайтуды тапсырды. Оған жауап ретінде облыс әкімінің орынбасары Серікжан Бескемпіров:
– Алдағы 2020 жылға қарай қант қызылшасының егістігін 14 мың гектарға ұлғайтып, орташа өнімділік гектарынан 375 центнерге дейін жетеді деп отырмыз. Сол арқылы облыс көлеміндегі қантқа деген сұранысты толығымен жабамыз, – деді.
– Облыс тұрғындарының сұранысын ба?
– Иә, Жетісу жеріндегі халықтың сұранысын.
– Республикаға қашан көмектесесіңдер?
– Сәтін салса, содан ары қарай еліміздің барлық аймақтарын қамтамасыз етеміз.
Облыс басшылығынан қант қызылшасынан бөлек жүгері өсірудің өзекті мәселелерін сұрап білген Елбасы бұл мәселе жөнінде де арнайы тапсырмалар берді. Әсіресе, қант зауыттарын іске қосудың өзектілігін жеткізіп, сол арқылы халықты жұмыспен қамтуға болатынын айтқан Серікжан Іслямұлы былтыр 6 мың адамның жұмысқа орналасқанын, келер жылы Ақсу қант зауыты іске қосылғанда тағы 7 мың адам жұмыспен қамтылатынын атап өтті. Биыл облыстағы 6,8 мың гектарға егілген қант қызылшасы Көксу қант зауытын шикізатпен қамтуға жеткілікті. Сонымен қатар, былтыр іске қосылған жүгеріні кептіріп, үгітіп дайындайтын екі қырманда 27 мың тонна өнім өңделген.
Көрмеге қойылған алма, алқоры, алмұрт секілді жемістерді қолмен ұстап, олардың бәрі де Алматы облысында өсірілгенін білген Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев суармалы жерлерді тамшылатып суару тәсілін кеңінен қолданудың тиімділігін ескертіп, су жүретін көне арықтар мен арналардың көзін аршу, тазарту жұмыстарын жеделдетуді тапсырды. Сонымен қатар, игерілмей жатқан, қараусыз қалған жер телімдерін анықтап, мемлекет меншігіне алу жұмыстарын жүргізу қажеттігін ескертті. Осыған байланысты облыс әкімі Амандық Баталов:
– Ирригациялық жүйелерді қалпына келтіру жұмыстарының арқасында біз 126 мың гектар жерді қысқа уақыттың ішінде қолданыстағы 486 мың гектар жердің қатарына қоса аламыз. Оған қажетті жобалық-сметалық құжаттары жасалып жатыр. Алдағы уақытта осы бағытта жұмыстарды жүргіземіз, – деп қомақты жобамен таныстырып өтті.
Жетісулықтардың мал басын өсірумен, ет өнімдерін өндірумен айналысуға мүмкіндігі мол екендігін, соған сай 18 ет зауыты жұмыс істейтінін сұрап білген Мемлекет басшысы мынадай тапсырма берді.
– Біз алдағы уақытта кооперацияны дамытып, жұмыс істеп тұрған ет өңдеу зауыттарының жұмысын жандандырамыз. Өңірдегі зауыттар 40 пайыздық қуатпен жұмыс істеуде. Солай ғой?! Солай. Неге? Өйткені, етке жарамды малдың бәрі жекешенің қолында. Оны сатып алып, зауытқа жеткізуді ешкім ойластырып жатқан жоқ. Соның есебінен жұмыс істеп тұрған зауыттарды шикізатпен толық қамтамасыз етуді тапсырамын. Жаңасын салудың керегі жоқ. Біздегі ет-сүт комбинаттарының бәрі де 30-40 пайыздық қуатпен жұмыс істейді. Шикізат жетіспейді. Сондықтан шаруа қожалықтары мал басын көбейтіп, семіртуді қолға алса, ақшасын беріп, сатып алуды ғана ойластыру керек. Осындай жұмыстарды тиімді жолмен жүргізу қажет.
Бос жатқан жер
болмауы тиіс
Сүт қабылдайтын зауыттар мен жекеменшіктің, жекеменшік пен мемлекет арасындағы әріптестікті нығайту арқылы қомақты жетістіктерге жетуге болатынын ескертіп өткен Елбасы бұдан соң облыстық жер қатынастары басқармасының басшысы Жолан Омаровты тыңдап, облыс жерлерінің электронды картасымен танысты. Жаңа технологияның көмегімен аудан, ауылдық округ бөлінісіндегі жалпы облыстың жер қоры, оның санаттары, игерілмей жатқан жер көлемі, суару жүйелері туралы мәліметтерді алуға болатынын жеткізген басқарма басшысы ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерді тиімді пайдалану үшін былтыр жүргізілген түгендеу жұмыстарының көмегімен 272 мың гектар жердің бос жатқандығы анықталғанын атап өтті. Оның ішінде 137 мың 610 гектар жер әкімшілік шараларды қолданудың арқасында қайтарылып, жер пайдаланушыларға берілген. Сонымен қатар, 48 мың 800 гектар жер иесіз мүлік ретінде есепке алынып, 87 мың гектар алқап жерді пайдалану мен қорғау басқармасының қадағалауына берілген. Осыған байланысты Нұрсұлтан Әбішұлы:
– Бұрын алып, пайдаланылмай отырған жерлердің бәрін кері қайтару керек. Әсіресе, Алматы жақтағы жерлерді алғандардың бәрі шенеуніктер. Қолында тұрғанда алып, құжаттарын дайындап, жер телімі ретінде сатуға кіріседі. Өйтуге болмайды. Ол жерге егін егемін, бақша саламын деп алды ғой. Егін екпесе жерді қайтаруы керек. Осыған байланысты Бас прокуратураға арнайы тапсырма бергенмін. Айтқанын орындамай, келісілген мерзімді өткізіп алса, мемлекетке қайтарсын! – деп арнайы тапсырма берді.
Электронды карта арқылы Ақсу ауданында 119 мың гектар жердің пайдаланылмай жатқандығын, соның 55 мың гектарының мемлекет меншігіне қайтарылғанын білген Мемлекет басшысы бұдан соң Талғар ауданының электронды картасын ашуды тапсырды. Онда 2 мың гектар жер пайдаланылмай, қараусыз жатқанын, 308 гектар жер иесіз мүлік ретінде тіркеліп, 664 гектар жердің пайдаланушыларға берілгенін анықтап білді. Одан соң Қарасай ауданында бірде-бір гектар жердің бос жатпағандығын білген Президент осы жұмысты ары қарай жалғастыра беруді тапсырды.
Бұдан соң Жаркент крахмал зауытының, «Дәулет-Бекет» ЖШС-нің, алма сорттарын өсіретін шаруашылықтардың өнімдерімен танысқан Елбасы облыстық мәслихат депутаттарының өтінішін тыңдап, ұсыныстарына құлақ салды.
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Алматы облысына жұмыс сапары барысында кеншілер қаласы Текелідегі «Текелі кенді қайта өңдеу кешені» ЖШС-де болды.
Мемлекет басшысы моноқаладағы тірліктің уақыт көшінен қалыспауына өзіндік үлесін қосып отырған кәсіпорынның жұмысымен танысты.
Кешен басшылары инновациялық технологияларды қолдана отырып, қайта балқытылған шойын алу арқылы темір өндіру және өңдеу жөніндегі жобаның іске асырылу барысын, болашақта жүзеге асырылар жобалардың жай-жапсарын баяндады.
КӨПСАЛАЛЫ
ауруханада
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев осыдан біраз уақыт бұрын пайдалануға беріліп, қала тұрғындарына қызмет көрсетуге кіріскен Талдықорған қаласының көпсалалы ауруханасына да арнайы ат басын бұрды.
Жаңа денсаулық сақтау мекемесінде Қазақстан Президентіне облыстың денсаулық сақтау жүйесін дамытудың басты бағыттары және тиісті мемлекеттік бағдарламалардың іске асырылу барысы баяндалды.
Сондай-ақ, Нұрсұлтан Назарбаев аурухана қызметкерлерімен кездесті. Ақ желеңді абзал жандар мемлекетімізде жүргізіліп жатқан әлеуметтік саясатқа қолдау білдіріп, денсаулық сақтау саласына көрсетіліп отырған қамқорлық үшін Елбасына риясыз алғыстарын айтты.
300 адамға шақталған медициналық мекеме стационарлық, стационарды алмастыратын жоғары мамандандырылған медициналық көмек көрсетеді. Көпсалалы аурухана жаңа медициналық құрылғылармен жабдықталған.
Құрылысына 9 371,0 миллион теңге жұмсалған көп бейінді ауруханаға құны 4 094,0 миллион теңге тұратын заманауи медициналық жабдықтар алынған. Барлығы 676 адамды жұмыспен қамтып отырған ауруханада 143 дәрігер жұмыс істейді. Жалпы алаңы 33 885,6 шаршы метрге тең ауруханада терапия, хирургия, полижарақат, қалпына келтіру ортохирургиясы, нейрохирургия, миниинвазивті хирургия, оториноларингология және жақ-бет хирургиясы, урология, офтальмология бөлімшелері жұмыс істейді. Одан бөлек, магниттік-резонанстық томограф, эксимерлік лазер, барокамера, эндовидеохирургиялық құрылғы және т.б. жаңа технологиялар бар.
Елбасы жаңадан ашылған Оқушылар сарайында болып, 1800 балаға арналған өнер-білім орталығының химия, физика кабинеттерін аралап көрді. Галереяға қойылған балалар қолымен салынған туындыларға да ерекше назар аударды.
Мұнда 52 үйірме жұмыс істейді. Қырық жылдық тарихы бар «Солнышко» хореографиялық би ансамблі де осы Оқушылар сарайында орын тепкен. Нұрсұлтан Әбішұлы би үйірмесіндегі балалардың өнерін тамашалап, «Қамажайды» мың бұрала билеген жас өнерпаздарға сүйсіне қарады. Бұдан соң домбырашылар үйірмесіне бас сұғып, Құрманғазының күйі «Балбырауынды» күмбірлете ойнаған жеткіншектерге шынайы көңілімен ризашылығын білдірді.
– Жарайсыңдар, «Балбырауынды» тамаша орындадыңдар. Домбыраны тастамай, өнерлеріңді өрістете беріңдер. Ол сендердің болашақтарың үшін қажет. Талаптарыңа нұр жаусын! Бақытты болыңдар! – деп ақ тілегін ақтарды.
Осындағы үлкен концерт залында да болып, кішкентай бүлдіршіндердің ән-биін тамашалады. Бүгінгі заман талабына сай салынып, балалардың өнерін дамытуға барынша мүмкіндік жасалған, шеберхана, лаборатория, көрме-конференц залдармен, музей, медиатека, дыбыс жазу студиясы және обсерваториямен қамтылған Оқушылар сарайының жұмысына ақ жол тілеп, шағын автобус сыйға тартты.
Елбасы Жетісу жеріндегі іссапарында Талдықорған қаласындағы Жастарға қызмет көрсету орталығында болып, жас көшбасшылардың жұмысымен танысты. Мұнда барлығы 52 жас қызмет етеді. Ашылғанына екі ай болған орталыққа осы уақыт ішінде 10 мың адам әртүрлі мәселемен бас сұққан. Олардың көбі жұмыс, білім алу барысында көмек-кеңес сұраған. Келушілерге «Серпін» бағдарламасы бойынша оқуға түсуге бағыт беріліп, нәтижесінде 54 жас білімгер атанған. Орталық мамандары еңбек еткісі келіп, бірақ соның ыңғайын таппай жүрген отыз шақты қыз-жігітті жұмысқа орналастырған. Ішкі саясат басқармасының басшысы Рустам Алпысбаев ел Президенті Нұрсұлтан Әбішұлына жастар саясаты орталығының атқарып жатқан жұмысы жайлы егжей-тегжейлі айтып берді. Орталық жастарды елжандылық пен көшбасшылыққа тәрбиелеу мақсатында әртүрлі шаралар өткізіп тұрады. Соның бірі – «Орбұлақ» шайқасынан көрініс көрсету. Арнайы тақтадағы суреттер көріністің жоғары дәрежеде ұйымдастырылғанынан сыр берген еді. Облыста жастар саясаты мәселелері басқармасының қарқынды жұмыс істеп жатқаны өткізілген шараларды баяндау арқылы жеткізілді. «Көшбасшы, «Айбын» байқаулары ауыл-қаладағы бозбала мен бойжеткендердің салауатты өмір салтын ұстанатындығын паш етті. Ел Президенті жастарға қызмет көрсету орталығындағы интернет-кітапхана жұмысымен танысты. Нұрсұлтан Назарбаев компьютер столына отырып, монитор арқылы Қазақстан Республикасы Конституциясын оқудың әдіс-тәсілін бағамдады. Келуші жастардың, әсіресе қандай мәселе жайлы ақпарат іздейтіндігін сұрап, қанықты. Орталықтың басқа да деректеріне назар салған Президент облыста барлығы 521737 жастың тұратындығына назар салды. Оның 407728-і ауылда, 114009-ы қалада еңбек етіп, білім алуда. Жалпы жастар саясаты басқармасының бөлімдері облысымыздың барлық қаласы мен ауылдарында бар. Олардың жұмыс жасауына, игілікті шаралар өткізіп тұруына барлық жағдай жасалған. Мысалы, 2012 жылы жастар саясатын қаржыландыруға 42 млн. 410 мың теңге бөлінген болса, 2015 жылы – 462 млн.-нан аса қаражат қарастырылған. Жастар орталығының атқарып жатқан игілікті іс-шарасына қаныққан ел Президенті Нұрсұлтан Назарбаев: «Жарайсыңдар!» деген жылы лебізін білдірді.
Президент жастар орталығында қаламыздың болашақтағы жобасымен танысты. Талдықорғанда құрылыс қарқыны артады. Елдімекенде 8, 9, 10 деген шағын аудандар бой көтермекші. Сондай-ақ, жаңадан Неке сарайы мен сауда орталықтары, демалыс орындары, білім ошақтары көптеп бой көтермек. Нұрсұлтан Назарбаев құрылысты жобалаушылардың сөзін тыңдай келе, салынатын үйлердің жер дүмпуіне шыдамдылығы жайлы сұрақ қойды. Іргетасты қалағанда алдымен оның шыдамдылығын ескеру керектігін қадап айтты. Қаланың тұрғындар игілігіне сай болуын естен шығармауды тапсырды.
ЗАМАНАУИ НЫСАНДАР КӨҢІЛ ҚУАНТАДЫ
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Жетісу жеріндегі ресми сапарында биыл ғана ел игілігіне тапсырылған «Жастар» саябағымен танысып шықты. Алдымен саябаққа кіреберіс қақпаның алдындағы «әнші» субұрқақтың жанында қаланың белсенді ақсақалдары және зиялы қауым өкілдерімен әңгімелесті. Олар Мемлекет басшысына өңірімізде кейінгі жылдары мәдени-көпшілік шараларды ұйымдастыратын орындардың көптеп салынып, жұрттың ықыласына бөленіп жатқанын сөз етті. Осыдан кейін облыс әкімі Амандық Баталовтың бастауымен саябақты аралап көрді.
Осы орайда облыс басшысы Президентке жалпы құны 1,6 млрд. теңге, аумағы 115639 шаршы метр саябақтың жалпы құрылымымен таныстырып өтті. Заман талабына сай демалыс орнына айналған саябақтың жасыл желекпен көмкеріліп, бұл жерге Тянь-Шань шыршасы мен қарағайлар отырғызылып, орындықтар орнатылып, музыкалық субұрқақтар салынғанын жеткізді. Ондағы негізгі аллея, «әнші» субұрқақ, балалар кафесі, мәдени-көпшілік іс-шаралар өткізуге арналған алаң, жасанды тоған, «Қыз бен жігіт» монументі, шағын сәулет нысандары, тағы да басқа көпшіліктің алаңсыз демалуына арналған орындар сәулеттік-көркемдік жағынан көз тартатын ерекше демалыс аймағына айналғанын да көрсетіп шықты. Бұл орайда жасалынған жұмыстар Елбасының көңілінен шықты. Бұл кезде алаңда Қала күніне орай ұйымдастырылатын мәдени шараның дайындық жұмысы жүріп жатыр еді. Елбасы уақыт бөліп, жетісулық өнерпаздардың өнерін тамашалады.
Осындай жағымды жаңалыққа куә болып, жетісулықтардың өнерін тамашалаған Елбасы журналистермен кездесіп, көрген-білгендерін екшеп, көкейге түйгенін тілге тиек етті.
– Бүгін, міне, Жетісу жеріне келіп, мұндағы жағдаймен танысып, мемлекеттік бағдарламалардың жергілікті жерде қалай орындалып жатқанын көріп шықтым. Өткен жылы Жетісу өңіріне келе алмағанымды білесіздер. Ал алдыңғы жылы өңірде болғанымда облыс басшысына және барлық жетісулыққа берген тапсырмаларым бар еді, соның бәрі толығымен орындалып жатқанын көрдім. Бұл Алматы облысының, Талдықорған қаласының ешкімде жоқ өзгешелігі мен өміршеңдікке ие екендігін білдіреді. Бұл өңір біріншіден, қант қызылшасын көптеп өсіретін өңір. Екіншіден, жүгері өсіруде маңызды аймақтың бірі. Үшіншіден, бау-бақша, алма өсірудегі арқалайтын жүгі де айрықша. Аталған дақылдар еліміздің басқа өңірінде көптеп өспейді. Соның бәрінің Алматы облысында көптеп өсіріп жатқанына шынайы ризамын. Талдықорған қаласының да өзгеріп, түрленгеніне куә болдым. Айшықты көшелері мен жаңадан соғылған ғимараттар, «Жастар» саябағы, Қаратал өзенінің жағалауында салынған демалыс орны, тағы басқа да салынып жатқан нысандар көңіл қуантады.
Биыл Тәуелсіздіктің 25 жылдық мерекесін атап өтеміз. Бұл тек той тойлау ғана емес, әр адам, әрбір Қазақстан тұрғыны осы жылдарда жеткен жетістіктерді көруі, өздеріне қандай жағдай жасалғанын сезінуі керек. Талдықорған қаласында салынған қазіргі заманға сай аурухананың әртүрлі ауруды емдеуге толық қуатты екенін көрдім. Жаңадан бой көтерген перзентхана, мектеп, балабақшаның да орны бөлек. Осындай жұмыстардың нәтижесінде облыс тұрғындарының өмір сүру деңгейі ұзарып, бала туу салыстырмасы артып келеді. Ал ауылшаруашылық, өндіріс салаларында тың серпін бар. Барлық сала иықтасып, дамып келе жатыр екен. Сондықтан мен Алматы облысының, Талдықорған қаласының жағдайын түзеу үшін Алматы қаласынан Өскемен қаласына дейін автожол, тағы да басқа нысандарды тұрғызуға мүмкіндік бердім. Осыған дейін электр қуатын тасымалдауда қиындықтар кездесіп жататын. Десе де, ол мәселені шешу үстіндеміз. Демек, алдағы уақытта қаланы да, ауылды да, даланы да өркендетудің үлкен мүмкіншіліктері күтіп тұр. Сондықтан облыс әкіміне, облыс әкімдігіне жемісті жұмыстары үшін зор ризашылығымды білдіремін.
Еліміздің тәуелсіздігі мәңгілік болып, «Мәңгілік Ел» деп атаған идеямыз орындалып, келер ұрпақ бізден де жақсы өмір сүретін болсын, – деді Мемлекет басшысы.
Расымен, бұрын шаңы шығып жатқан жерден көңіл қуантар саялы бақ тұрғызып, жұрт демалатын тамаша алаң салған жетісулықтардың еңбегі ерен. Бұл Елбасы тапсырмасын мұқият орындаған облыс әкімі Амандық Баталовтың іскерлігі екендігін айғақтайтындығы анық. Елбасы да өз сөзінде облыс басшысының іскерлігі мен біліктілігіне дән риза екендігін білдірді.
ӨЗ ТІЛШІЛЕРІМІЗ.