Әлеуметтік желінің дамыған заманында, небір тіркесті терминдерді естіп, көріп жатамыз. Бірін білсек, енді бірінің не екенін білмейміз!? «Лудоман» деген кім? Ал, «лудомания» деген ше? Жалпы, бұл терминдердің мағынасы қандай? Осы жайлы қалам тербеп көрмекшіміз.
Қоғам дамыған сайын жеңіл ақшаны табудың жолын іздеген жастардың қарасы көбейген. Бірі жәй қызықтан бастаса, енді бірі жалған үміттің құрбанына айналып, осы бір ойынға құмартқан. Бұғанға дейін құмар ойын, азарт дегенді көбіміз естігеніміз рас. Осыған қызыққандардың қатары көбейген сайын «лудомания» термині кеңінен қолданыла бастаған. Мысалға алатын болсақ, казино, букмекерлік компаниялардың шырмауына түскен, құмар ойынның құрбанына айналған адамды «лудоман» десе «лудомания» потологиялық ойын құмарлығын айтады. Түрлі аурудың классификациясы бар және сол тізімге енгізілген. Демек, бұл құмар ойынға құмарту аурудың бір түрі. Бәс тігу, казино, покер, спорттық пари бұның бәрі адамның санасын улап, жеңіл ақшаның буына масайтатын күшке ие. Басында жаңадан келген жанның «пари» немесе «ставкаға» қойылған қол жүрмей, қарызға ақша сұрала бастайды. Қарыз табылса жақсы, табылмаса займ, шағын несие, жалақыға дейін, одан кейін үлкен соммада несие алынады. Тіпті, азартқа тәуелді жандар жақындарының атынан несие алып, бірнеше миллионға дейін қарызға кіреді. Қазіргі таңда онлайн казино ойнайтын қыз-жігіттер бар. Инстаграмм,телеграмм каналдар арқылы жарнама жасап «қарыздан құтылуға көмектесемін, несиені жабуға көмектесемін, барлығы адал жолда» деген жалған ұранмен адамдарды азғырады.
Жастарымыздың құмар ойынға неге құмартатынын білу мақсатында қаламыздағы букмекерлік кеңселердің біріне көзім түсті. Ішінде у-шу халық. Бірі қуанып, бірі ашуланып жүр. Бірақ, қуанып жүргеннен қарағанда, қап деп сан соғып жатқандар көп. Ұтылғандар сыртқа шығып шылымын шегіп, бойындағы ашуын басқандай болады. Онсыз да санасы уланған жас енді денсаулығына зиян келтіруде. Ұтқандар еселеп ақша тігіп әуре. Оңай жолмен ақша табудың көзін тапқан кеңсе бәс қоюға спорттың барлық түрін енгізіп қойған. Тіпті, құмар ойынның қатарына қазақтың ат спорты да еніп кеткен. Ең сорақысы, бәс тігіп сабылып жүргендердің басым көпшілігі қазақтың тепсе темір үзетін зіңгіттей қара домалақ жігіттері мен қара көз қыздары. Білім іздер шағында баз кешіп, сол баяғы желкесінен тартқан жалқаулығы мен енжарлығының арқасында оңай жолмен ақша табудың амалын іздеп жүргенін көріп жаның ауырады. Тіпті, соңғы үш жылдағы статистиканың өзінде құмар ойынға тігілген ақша 1 триллион ақшаны құрайтын көрінеді.
Иә, алғаш қызығушылықпен бәс тігіп, кейін осы ойынға тәуелді болып қалғандар қаншама? Құмар ойынға бейімделу кезеңінің бірі – жалындаған жастық шақ. Адамның қызығушылығын арттырып, құмарлыққа тез үйрететін де осы кез. Ойынның түбі өтірік айтуға, ұрлық жасауға, тіпті, өз-өзіне қол жұмсауға дейін әкелетін көрінеді.
Сөз соңында құмар ойынның құмарлығынан шыға алмай, құрдымға кеткен талай жас көз алдымызда. Бұл дерт күн өткен сайын қанатын жайып, өмір шырғалаңында талайларды шырылдатты. Жеңіл ақшаға желікпей, адал еңбекпен ақша табу керектігін назарда ұстаған жөн.
Ботакөз НИЯЗХАНОВА,
студент
Фото: bsmpgrodno.by
