Қазір балалардың басым көпшілігі семіздік дертіне шалдыққан. Бұл індеттің жасарып келе жатқаны көпшілікті алаңдатады. Бұрындары семіздікке шамамен 40 жастан асқандар шалдығатын. Қазір аталған дертпен күресіп жүргендердің көпшілігі 10-16 жас аралығындағы жасөспірімдер.
Семіздікпен күресу үшін баланың ас мәзіріне ерекше мән беру керек. Мәселен, қазір ата-аналар жұмысбасты. Осыны сылтауратып балаға жеңіл әрі тез даярланатын ас беруге құмар. Күнделікті қолданып жүрген фаст-фуд тағамдары адам денсаулығына зиян. Тәтті сусындарды шамадан тыс пайдалану да ағзаға кері әсер етеді. Ас – адамның арқауы. Ата-бабамыздан келе жатқан адал асты тұтынған абзал. Тамақты уақытында, дастарқанға отырып, асықпай шайнап, жеген дұрыс. Асқазан қиналмауы тиіс. Сорпа, сулы тамақты жиі тұтынған абзал.
Себебі, сорпа ағзаға жақсы сіңеді, тамақты қорытады. Көшеден сатып алған тамақтар денсаулыққа қауіпті. Оның құрамында қоспалар көп. Тамақты дәмді ету үшін түрлі дәмдеуіштер қосады. Олар ағзаны уландырады. Семіздіктің салдарынан гипертония, қант диабеті пайда болып, ұйқы безі, өт жолы, асқазан-ішек жолдарының қызметі бұзылады. «Ішің ауырса – аузыңды тый» демекші, уланған, қиналған ағзаны емдеу үшін ашыққан жөн.
Ашығып, диета ұстаса ағза қалпына келеді. Талғамсыз тамақтан өткізе беру өзіңді өлтірумен тең. Асқазан қызметі бұзылған соң адам семіздікке шалдығады. Ол жүректі де қинайды.Көше тамақтары семіздікке апарып соғады. Ауруға шалдықпас үшін семіздіктің алдын алу қажет. Ол үшін төменде көрсетілген кеңеске құлақ түрген абзал. Бірінші, тамақтану режимін сақтап, ұйықтардан 3-4 сағат бұрын ас қабылдаған жөн. Жеңіл сіңетін көмірсуларға шектеу қою арқылы ас мəзірінің құнарлылығын азайтқан пайдалы. Ас тұзын аз қолдану керек. Шикі көкөністер мен жемістерді көбірек тұтынған пайдалы. Себебі, ағзаға қажетті дәруменнің барлығы көкөністе. Дәрумендер иммунитетті көтереді.
Денсаулықты нығайтады. Тұздықтар, дəмдеуіштер, ащы тісбасарларды ас мəзірінен алып тастаңыз. Салмақты бақылауда ұстап, күнделікті дене жаттығуларын жасаңыз. Жоғарыда айтқан кеңестерге құлақ асу аса маңызды. Ең бірінші балаға дұрыс тамақтану қажеттігін түсіндіріп, ас мәзірін талапқа сай даярлап беріңіз. Балаңыздың денсаулығының мықты болуын ойласаңыз дәрігер кеңесіне жүгініңіз.
Әсел ТАНЕКЕНОВА,
Талдықорған жоғары медициналық колледжінің
МІ 412-топ білімгері
Арайлым ЖОМАРТБАЕВА,
ғылыми жетекшісі
