Оқи отырыңыз
Елдің әлеуеті оның өірлерінде. Сондықтан Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев өңірлерді жан-жақты дамытуды мемлекеттік саясаттың негізгі басымдықтарының бірі ретінде белгіледі. 2023 жылдың аяғына қарай Қазақстан аймақтары қандай нәтижелермен келді, аудандарда, қалаларда, ауылдарда қазақстандықтардың өмірі қалай өзгерді, келер жылға қандай көріністер мен жоспарлар бар? Орталық коммуникациялар қызметі өңірлердің әкімдіктерімен бірлесе отырып, еліміздің әр облысы үшін жыл қорытындысына арналған жобаны іске қосуда. Материалдар топтамасын Жетісу ашады. Облыс жаңадан құрылған облыстардың бірі, сондықтан оның даму нәтижелері атқарылған жұмыстардың көрнекі дәлелі болып табылады.
«Жер жәннаты – Жетісу»
Өңір «жер жәннаты» деп аталады, бұл құнарлы жер дегенді білдіреді. Түрлі-түсті ландшафт өзінің сұлулығымен тартады және таң қалдырады. Биылдың өзінде мұны өз көзімен көруге 2 млн астам турист келіп, Алакөл жағалауында 1,5 млн жуық адам болған. Экотуризм жоғары сұранысқа ие. «Алтын Емел» ұлттық паркіне келушілерге ыңғайлы болу үшін инвесторлар визит-орталық ашты. Алғаш рет қызыл кітапқа енген жануарлардың «Алтын Емел – құландар мекені» атты фестивалі өтті. 300-ден астам қонақ жиналды. Туристерге алғаш рет табиғи ортада мекендейтін мың құланды көру мүмкіндігі берілді. Шараға еліміздің барлық өңірлерінен табиғи қорықтар мен ұлттық парктердің өкілдері, оның ішінде ұлттық парк қызметкерлерімен бірге қазақ інжу-маржанының бірегей флорасы мен фаунасын сақтауға атсалысып жүрген жергілікті тұрғындардың өздері де қатысты.
Экономиканың өсуі, бірегей өнімді өндіру және ірі инвесторлардың келуі – өңірдің басты жетістіктерінің бірі.
Өңірдің басты экономикалық көрсеткіштеріне тоқталатын болсақ, облыстың тәуелсіздік алғанына небәрі 1,5 жыл болғанын еске сала кеткен жөн.
Және бұл өз нәтижесін берді. Ең алдымен, экономиканың 17-18 % өсімін қамтамасыз ету мүмкін болды. Қысқа мерзімді экономикалық индикатор бойынша 11 айдың қорытындысы бойынша өңір республикада 1-орынға ие болды. 535 кәсіпорында 26 мыңнан астам жұмысшы еңбек етеді. Олар қант, уыт, электр аккумуляторлары, жоғары вольтты электр желілеріне арналған темірбетон мен металл тіректер және басқа да өнімдер шығарумен айналысады.
Облыс құрылғаннан бері 23 жаңа өндіріс іске қосылып, жұмыс істеп тұрған 5-уі кеңейтіліп, тағы 759 жаңа жұмыс орны ашылды. Сондай кәсіпорындардың бірі - үш жылдан бері тоқтап тұрған Ақсу қант зауыты. Мұнымен қоса, облыста бұрын өңірде ғана емес, Қазақстанда да өндірілмеген жаңа өнімдерді шығару жолға қойылған. «Майами Солар» ЖШС күн батареяларына арналған картридждер шығара бастады. Кәсіпорынның қуаттылығы жылына 100 мың бірлікті құрайды.
Жалпы биыл 39 миллиард теңгеге тағы 12 кәсіпорын іске қосылып, 500-ден астам жұмыс орны ашылады. Облыс экономикасына 20 пайызға өсіммен 240 миллиард теңгеден астам инвестиция тартылды.
Өңір жиналған дәнді дақылдардың көлемі бойынша ең табыстылардың қатарында – биыл облыс бірінші рет 4-ші орынға ие болды.
Жетісудың еңбекқор тұрғындары ауыл шаруашылығы өнімдерінің үштен бірінен астамын өңдейді, 120 өңдеуші кәсіпорын бар. Биыл қант қызылшасын екі есе көп өсіріп, 70 мың тоннадан астам қант алынатын болады.
Өңір жетістіктерінің қатарында қуаттылығы жылына 860 мың тонна мыс концентратын өндіретін металлургиялық комбинат және 2 мыңнан астам жұмыс орнын құру, қуаттылығы 1 ГВт Жоңғар қақпасы ауданындағы жел электр станциясы секілді ірі жобаларды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін ірі инвесторлардың келуі де бар. Жалпы, инвестициялық портфель құны 2,2 трл. теңге болатын 184 жобаны құрайды.
Айта кететін жәйт, Жетісудың баламалы энергетиканы дамыту әлеуеті зор. Бүгінгі таңда өңірде жалпы қуаты шамамен 177 МВт болатын ЖЭК 14 нысаны жұмыс істейді. Сондықтан да, Жетісудың еліміздегі ЖЭК саласын дамытуға қосқан үлесі айқын.
Әлеуметтік сала туралы айтар болсақ, өңірде апатты немесе үш ауысымды мектептің жоқтығы көрнекі болып табылады. Жақында 5 жаңасы пайдалануға беріліп, 58 мектептегі кітапханалар заманауи стандартқа сай жаңартылды.
Денсаулық сақтау саласына ерекше көңіл бөлінеді. 2023 жылы 8 денсаулық сақтау нысаны салынады. Жоспарланған 27 блок-модульдік медициналық пункттің 25-і орнатылды, қалғандары жыл соңына дейін енгізіледі. Келесі жылы тағы 23-ін ашу жоспарланып отыр, бұл медициналық қызметтердің қолжетімділігін арттыра түседі. Бұл өңір үшін аса маңызды, себебі тұрғындардың 55%- ы ауылдық жерлерде тұрады, ал 1 мыңнан аспайтын 50-60 ауылда бұрын-соңды медициналық пункт болмаған немесе апатты жағдайда болған. Мәселе блок-модульдік конструкциялар арқылы шешілуде.
Өңір үшін тағы бір жаңалық – жас мамандарға көтерме жәрдемақы төлеу. Жетісуда өмірін медицинамен байланыстыруға бел буғандар 3 млн. теңгеден 8,5 млн. теңгеге дейін алатын болады. Биыл өңірге 86 жас дәрігер келіп, олар жаңа жылдан бастап жәрдемақы ала бастайды.
Алакөл көлінің жағасында мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған сауықтыру жазғы лагері ашылды. Талдықорғанда «Қамқорлық» қорымен бірлесіп, аутизм және басқа да психикалық ауытқулары бар балаларға арналған орталық, мүмкіндігі шектеулі азаматтарға арналған «Асар» спорттық-оңалту кешенін ашты. Тек облыс орталығында ғана 300 адамға, оның 54 балаға оңалту қызметі көрсетіледі. 14 жаңа Инватакси сатып алынды. Олардың саны 36-ға жетті.
Халықты толғандыратын басты мәселе – баспана мәселесі де шешімін табуда. Жалпы, биыл кезекте тұрған 3500-ге жуық адам жеке баспанасын алады. Басты мақсат – алдағы 4-5 жылда кезекте тұрғандардың санын 40-50 пайызға қысқарту.
Өңірдің басты байлығы – адам
Жетісу тұрғындарын бірлік, бауырмалдық, өзара көмек ерекше етеді. Туған жерге, осында тұратын халыққа деген жауапкершілікпен қараудың жарқын мысалы жергілікті кәсіпкердің жұмысы болып табылады. Мамандығы бойынша педагог ол Панфилов ауданында қазірдің өзінде 5 балабақша ашып, 700-ден астам баланы мектепке дейінгі біліммен қамтамасыз етті. Сұраныс көп, ата-аналар риза. Жақында ол, бұрын мектепке дейінгі шағын орталығы ғана болған 3 мыңнан астам тұрғыны бар ауылда 210 орындық 5-ші заманауи балабақшаны ашты.
Жалпы өңірде 59 мың шағын және орта бизнес субъектісі жұмыс жасап, 110 мың жергілікті тұрғын жұмыспен қамтылған. Жұмыспен қамтудың белсенді шараларымен 29 мыңға жуық жұмыссыз және өзін-өзі жұмыспен қамтыған адам қамтылған.
Бұл Жетісудың жеті өзені өлкесінің әлеуетін одан әрі дамыту мүмкіндіктері де көбірек дегенді білдіреді.
