Оқи отырыңыз
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Қытайға жұмыс сапары шеңберінде ҚХР Төрағасы Си Цзиньпинмен кездесіп, бірқатар маңызды мәселелерді талқылады.
Қытай Халық Республикасының Төрағасы Си Цзиньпиннің арнайы шақыруымен G-20 («Үлкен жиырмалық») саммитіне қатысу үшін осы елдің Ханчжоу қаласына келген Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың жұмыс сапары сәтті болды. Халқымыз үшін қасиетті саналатын жұма күні болған Қазақстан Президенті мен ҚХР Төрағасының кездесуі әдеттегідей достық рәуіште өтті. Бұған дейін сан мәрте кездесіп, екі жаққа қатысты көптеген күрделі мәселелерді оңтайлы шешіп, өзара сенім мен серіктестіктің озық үлгісін көрсетіп жүрген Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев пен ҚХР Төрағасы Си Цзиньпин бұл жолы да ынтымақтаса жұмыс істеп, арадағы татулықты одан әрі нығайта түсудің маңыздылығына екпін берді.
Келіссөз барысында өзара ынтымақтастықтың, оның ішінде сауда-экономика, инвестиция, көлік-транзит, отын-энергетика, сондай-ақ, мәдени-гуманитарлық салалардағы өзара іс-қимылды нығайту перспективаларының кең ауқымды мәселелері қарастырылды. Бұдан бөлек, екі мемлекеттің басшылары өңірлік және халықаралық күн тәртібіндегі бірқатар өзекті мәселелер жөнінде пікір алмасты.
Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Си Цзиньпинге Қытайға жұмыс сапарымен келуге, сондай-ақ G-20 саммитіне қатысуға шақырғаны үшін алғыс айтты.
– Қытай ұйымға күрделі кезеңде төраға болды. Сіздер әзірлеген күн тәртібі дамудың қазіргі кезеңінде өте өзекті. Бүгінде G-20-ның экономикалық мәселелерге мән беруі бүкіл әлем үшін маңызды міндеттерді шешуге септігін тигізетін болады, – деді Қазақстан басшысы.
Сонымен қатар, Нұрсұлтан Назарбаев ынтымақтастық орныққан жылдарда Қазақстан мен Қытай арасындағы сенімнің айтарлықтай нығая түскенін атап өтті.
– Біздің байланысымыз мемлекетаралық қарым-қатынастың үлгісі бола алады. Стратегиялық серіктестіктің үлгілі моделін құрып, экономикалық ынтымақтастықты жаңа деңгейге көтердік. Қазақстан мен Қытайдың үкіметтері қол жеткен келісімдер қорытындысы бойынша алға қойылған міндеттерді орындау жұмысымен белсене айналысуда. Биыл біз Қазақстан тәуелсіздігінің 25 жылдығын, ал келесі жылы елдеріміз арасындағы дипломатиялық қарым-қатынастың 25 жылдығын атап өтетін боламыз, – деді Елбасы.
Си Цзиньпин еліміздің жаһандық үндесуге елеулі үлесін қосып келе жатқанына ризашылық білдіріп, Қазақстанның өңірдің және бүкіл әлемнің экономикалық дамуында маңызды рөл атқаратынын атап өтті.
– Былтыр осы уақытта Бейжіңде біздің кездесуіміз өтіп, оның қорытындысы бойынша қарым-қатынастың жаңа кезеңі туралы бірлескен декларацияға қол қойылған болатын. Қазір барлық саладағы екіжақты серіктестік қарқын алып келеді, оның одан әрі дамуы жолындағы міндеттер айқындалды. Біздің қарым-қатынасымыздың орнағанына келесі жылы 25 жыл толатынын ескере отырып, өзара тиімді серіктестікті одан әрі нығайта түсу қажет. Сондай-ақ, бірлескен күш-жігер арқылы адалдық, өзара сенім, ауызбіршілік және өзара көмек рухындағы қарым-қатынасты қалыптастыра отырып, стратегиялық үйлесімді, өзара тиімді ынтымақтастықты күшейте түсу керек, – деді ҚХР Төрағасы.
Тараптар алдағы саммит әлемдік экономиканың бұдан арғы даму жолдарын айқындауда маңызды рөл атқарып, жаһандық экономикалық өсімнің жаңа қозғаушы күшіне айналады деп үміттенетінін білдірді.
Сонымен, келіссөздер қорытындысы бойынша екі мемлекеттің басшыларының қатысуымен 4 құжатқа қол қойылды. Олар:
– 2004 жылғы 17 мамырдағы Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Қытай Халық Республикасының Үкiметi арасында Қазақстан-Қытай ынтымақтастығы жөнiндегi комитет құру туралы келiсiмге толықтырулар енгізу туралы хаттама;
– «Нұрлы Жол» және «Жібек жолының экономикалық белдеуі» бағдарламаларын ұштастыру жөніндегі ынтымақтастық жоспары;
– Қазақстан Республикасы Ауылшаруашылық министрлігі мен Қытай Халық Республикасының Сапаны қадағалау, инспекция және карантин жөніндегі бас басқармасы арасындағы Қазақстан Республикасынан Қытай Халық Республикасына экспортталатын жылқы тұқымдас жануарлар үшін қойылатын карантин және денсаулығын қорғау талаптары жөніндегі хаттама;
– Қазақстан Республикасының Ауылшаруашылық министрлігі мен Қытай Халық Республикасының Сапаны қадағалау, инспекция және карантин бас басқармасы арасындағы Қазақстан Республикасынан Қытай Халық Республикасына экспортталатын соя бұршағы партияларына қойылатын фитосанитариялық талаптар жөніндегі хаттама.
Біз осы арада «Нұрлы Жол» және «Жібек жолының экономикалық белдеуі» бағдарламаларын ұштастыру жөніндегі ынтымақтастық жоспарына қатысты мәлімет бере кетейік. Құжатқа Қазақстан тарапынан Ұлттық экономика министрі Қуандық Бишімбаев, ал Қытай жағынан Даму және реформалар жөніндегі мемлекеттік комитеттің төрағасы Сюй Шаоши қол қойды. Аталған Жоспар екі ел арасындағы сауда-экономикалық ынтымақтастықты, инфрақұрылым, инвестициялар және сауда, өнеркәсіп, көлік және туризм салаларындағы екіжақты қатынастарды айтарлықтай кеңейтуге мүмкіндік береді. Тараптар автожолдар салуға және Қазақстан аумағындағы автожол инфрақұрылымдарын жаңғыртуға, сондай-ақ, ҚХР – Еуропа және кері бағдар бойынша теміржол магистралін салу мен жаңғыртуға кәсіпорындардың қатысуын белсенді түрде көтермелеуге ниетті. Одан басқа, құжат екі елдің аумағында, сол сияқты үшінші елдерде логистикалық терминалдарды дамытуда кәсіпорындарға қолдау көрсетуді көздейді, ал үшінші елдер Қазақстан мен Қытайдың экспорттық-импорттық әлеуетін ұлғайтуға ықпал ететін болады.
Сонымен бірге, жоспар бойынша тараптар әуежайларға арналған инфрақұрылымды құрып, әуе қозғалысын басқару жөніндегі ынтымақтастықты нығайтуға, ақпарат алмасу үшін бірлесіп алаңдар қалыптастыруға және екі елдегі әуе компанияларының бизнес жүргізуі үшін қолайлы орта жасау жұмысын жалғастыруға ниет білдірді. Оның үстіне, аталған құжат сауда саласын кеңейтуді, сауда құрылымын оңтайландыруды, сауда ауқымын ұлғайтуды, сондай-ақ, екіжақты сауда айналымында жоғары технологиялы өнімдердің үлесін арттыруды көздейді.
Қол қойылған жоспар шеңберінде, Қазақстан мен Қытай индустрияның жаңа буын биотехнологиясы, энергияның жаңа көздері және жаңа материалдар сияқты салалардағы ынтымақтастықты нығайтуға ниетті. Екі мемлекет инжиниринг техникасы мен автомобиль өнеркәсібін өндіру саласындағы ынтымақтастық ауқымын кеңейтуді жоспарлап отыр. Сондай-ақ, құжат туризм мен коммуналдық шаруашылық және сумен жабдықтау жүйелері саласындағы инфрақұрылымды салу аясындағы ынтымақтастықты нығайтуға бағытталған.
Негізінен, G-20 саммиті бұған дейін 10 рет ұйымдастырылған. Міне, енді «Үлкен жиырмалықтың» 11-ші саммиті ұйымның 2015-2016 жылдардағы төрағасы саналатын Қытай жерінде өтіп отыр.
