Ғасырлар тоғысында аттың тұяғы мен құстың қанаты талатын ұлан-байтақ жердің әр тарапында алып шаһарлар көтеріліп, адамзаттық арман – өркениеттің қалыптасуына үлес қосты. Әлемнің екінші ұстазы атанған әл-Фараби бабамыздың күллі әлемге музыканың әліппесі – нотаны жасап беруі соның дәлелі. Әл-Жәбирдің есептеуінен алгебра пәнінің қалыптасқаны тағы да шындық. Қаһары жарты әлемді тітіреткен Ақсақ Темірдің немересі Ұлықбектің аспан әлемін зерттеу үшін арнайы обсерватория салдырғаны қанша жасырғанымен ашылар ақиқат. Қойлық, Екіөгіз, Талхиз, Баласағұн, Сығанақ, Сарайшық сынды алып шаһарлар мен шағын қалалардың орнынан табылған жәдігерлер Ұлы Дала тұрғындарының да адамзаттық өркениетке қосқан үлесін аңғартады. Еуропалық патшалардың бұйрығымен қазақ даласына аттанып, ұлан-байтақ атырапты картаға түсірген Плано Карпини, Гильом Рубрук, Марко Поло сияқты жиһангездер қалдырған мұра бұлтартпас дәйек.
Ендеше, өркениеттің өзегі алғашқы қала тарихынан бастау алады. Ал мәдениеттің бастауы ең алғашқы жарақат алған адамның толығымен жазылып шығуы екенін қазіргі ғалымдар тілге тиек ете бастады. Яғни, адам баласының басына түскен ауыртпашылыққа алаңдап, пенде шіркіннің аяғынан тік тұруына үлес қосу мәдениеттің мәйегі. Бұл жағынан алғанда күллі адамзатты алаңдатқан тақырыптарды талқылауды мақсат еткен Астананың айбыны асқақ, айдары биік. Себебі, әр үш жыл сайын өтетін Әлемдік және Дәстүрлі діндер көшбасшыларының съезі, ЕҚЫҰ Саммиті, халықаралық ЭКСПО көрмесі барша адамзаттық асыл арман – бейбітшілік пен ынтымақты бекітуді мақсат еткенін мақтанышпен айтуға болады.
Сарыарқаның төсінде орнығып, әлемдік жұртшылыққа самаладай жарқыраған жарығымен жол көрсеткен Елордамыз – Астананың абырой-беделі артып, аты асқақтай беруіне барша қазақ тілеулес. Өйткені, елдігіміздің, егемендігіміздің, азаттығымыздың айқын белгісі Елорданың әрбір қаланған кірпішінде, төселген тасында бабалар аңсаған арманның ұшқыны жатыр. Кезінде Қараөткел деген атпен белгілі болған аймақта қазақтың соңғы ханы Кенесары сарбаздары қорымының орналасуы аттың жалын, түйенің қомын қоныс еткен батыр бабаларымыздың жарқын болашаққа деген үмітін үкілейді.
Кеңестік кесірлі кезеңде Целиноград, кейіннен Ақмола атын еншілеген бас қаланың Астана болғанына да ширек ғасырдан асты. Соған қарамастан Шам жеріндегі, алты құрлықтың ар жағындағы, Еуроодақ елдеріндегі жұртшылық оның атын естіп, атқарған ісіне куә болды. Күллі мұсылманды алаңдатқан қара тулы ДАИШ салған іріткінің зардабын жою мақсатында Дамаскідегі түрлі жамағатты келісім үстеліне жинап, өзара ынтымақ орнатуды ұсынған Елорданың бастамасы көптеген ұлт пен ұлысқа үлгі еді.
Мұның артында адамзатқа атқа мінуді үйреткен Ғұн, Сақ, Үйсін, Қыпшақ, Қаңлы, Оғыз патшалықтарының жанашыр пейілі, достық рәуіштегі ықыласы жатыр. Бонапарт Наполеон мен Адольф Гитлер секілді басқыншылардың бұйрығымен аттанған қалың жаудың бетін қайтарып, фашизмнің түп-тамырын жоюға қатысқан қаһарман бабалардың ерлігі ұмытыла қойған жоқ. Екінші дүниежүзілік соғыстың көзі тірі куәгерлері әлі бар. Тіпті, қыл аяғы тұтқынға түсіп, Түркістан легионының қатарында сапқа тұрғандардың өзі Еуропаға еркіндік пен азаттықты аңсап өткен аталарымыздың ақыл-парасатын, көрегенділігін танытып, адамгершілік атты асыл қасиетті паш етті. Сондықтан қазіргідей геосаяси ұстанымдар ұшқары пікірлерге иек артқан тұста қараулыққа алданбай, жылтырағанға сенбей әділдік, адалдық, бейбітшілік, ынтымақ пен ымыраны ғана тірек етуіміз керек.
Біздің мақтанышпен айтатын жалғыз берекеміз – Елорданың өзгелерге ұсынар қонақжайлық, мейірім, жанашырлық, қамқорлық сынды қасиеттерін берік ұстанып, өзгелерге үлгі бола берейік!
Астана күні құтты болсын, Елордамыз асқақтасын!
Мәди АЛЖАНБАЙ
