Елімізде автокөліктерін сақтандырып жатқан жүргізушілер қатары артты. Көшті Алматы қаласының тұрғындары бастап тұр. Бұған соңғы жылдары жол көлік оқиғаларының күрт көбеюі түрткі болып отыр. Биылдың өзінде жол апатынан 9 мыңға жуық адам зардап шегіпті. Бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 65 пайызға көп, деп хабарлайды 7-su.kz ақпараттық порталы Almaty.tv. сайтына сілтеме жасап.
Біріккен Ұлттар Ұйымының мәліметінше, Қазақстан – жол апаты бойынша әлемдік рейтингте үшінші орында тұр. Биыл небәрі 3 айдың ішінде 6 мың 200-ден аса дерек тіркеліпті. Бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бір жарым есеге көп. Ал зардап шеккендер саны 9 мыңға жуықтаған. Оның 8 мыңнан астамы ауыр жарақат алған.
осыдан тура 10 жыл бұрын көрсеткіш 3 мың мен 5 мыңның арасында, яғни 2,5 есе төмен болған. Оқыс жағдайлардың көбеюі азаматтарды жеке көлік құралын да, өздерінің өмірін де сақтандыруға итермелеген сыңайлы. Жол апаты – денсаулыққа зиян келтіріп қана қоймай, қалтаға салмақ салатыны белгілі. Ал сақтандыру арқылы темір тұлпар иелері ем-дом шаралары мен автокөлікті жөндеуге кеткен шығындарды өтеп ала алады. Қазір елімізде мұндай қызмет көрсететін 25 компания бар.
Елімізде автокөлікті сақтандырудың екі жолы бар. Бірі – міндетті сақтандыру болса, екіншісі – ерікті сақтандыру, яғни КАСКО. Азаматтар көп жағдайда тек алғашқысын таңдайды. Өйткені әрбір қазақстандық оны рәсімдеуге міндетті, әрі бағасы да арзан. Егер жүргізушіде мұндай сақтандыру полисі болмаса, көлік айдауға рұқсат етілмейді. Ал уақыты өтіп кетсе, айыппұл салынады. Алайда міндетті бұл сақтандырудың өтемақы мөлшері де шектеулі. Мәселен жол апаты салдарынан адам денсаулығына зақым келсе – компания 300 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде, яғни, 1 миллион 200 мың теңгеге дейін ғана төлейді. Ал қаза тапса – 2 мың айлық есептік көрсеткіш көлемінде ақша беріледі. Бұл шамамен 7,9 миллион теңге. Аталған сома дене жарақаттары мен көлікті жөндеуге кететін қаражатты жабуға жетпеуі мүмкін. Міндетті сақтандыру – үшінші тұлғаға келген залалды ғана өтейді. Егер сіздің көлігіңіз өртенсе, ұрланса, бұзылса ешқандай көмек жоқ. Жол апатына сіз кінәлі болсаңыз, өтемақы тіпті берілмейді. Тек зардап шеккен тараптың еміне және мүлкіне келген шығын төленеді.
Сақтандырудың екінші түрі – көлікті барлық жағдайдан кешенді сақтандыру. Алайда көпшілік оны ерікті болғандықтан елемейді. Мамандардың айтуынша, автокөлікті 17 қауіптен сақтандыруға болады. Атап айтсақ: өрт, жарылыс, жол көлік оқиғасы, ұсақ бұзақылық, ұрлық, табиғи апат, вандализм, тағы да басқалары. Сондықтан да бұл сақтандырудың құны шамалы қымбатырақ.
«Ерікті сақтандыру – тек жол көлік оқиғасынан ғана қорғап қоймай, автокөлігіңізге бұршақ түсетін болса, тал құлайтын болса, зілзала, жер сілкінісі сияқты табиғи форс-мажордың бәрінен келген зақымдардың бәрін толықтай жабады. 80 пайыздан астам көлікке зақым келетін болса, толықтай сомасын алуға мүмкіншілік бар. Енді оның ішінде франчайзингтің бағасы – сізге төленетін төлемнен ұсталып қалатын ақшасы бар. Оны сақтандыру полюстарынан біліп, ең тиімді, қолайлы жағын таңдап алған жөн», – деді автосарапшы Еркебұлан Құлбасов.
Айта кетейік, ерікті сақтандыруды ең көп таңдайтындар – Алматылық жүргізушілер. Одан кейін – Алматы облысының тұрғындары, үшінші орында – елордалықтар тұр. Ал солтүстік өңір мен Қостанай облысының жұрты бұл қызметті сирек пайдаланатын көрінеді. КАСКО-ны әрбір тұтынушы қосымша сақтандыру ретінде рәсімдеуге құқылы. Бірақ ол міндетті сақтандырудың орнына жүрмейді. Алайда соңғы жылдары екі полисті де бірге алған азаматтардың қатары артқан. Бұл — көлік иелері қандай жағдайға тап болса да, кез келген шығынның өтелетініне кепілдік береді. Десе де, жазатайым жағдайдан сақ болайық!
