2024 жылы Қазақстанда үй шаруашылықтарынан жиналған қоқыс көлемі 1 985 620 тоннаны құрады. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 77 117 тоннаға аз.
Ұлттық статистика бюросының мәліметі бойынша, 2023 жылы әр қазақстандық орта есеппен 103 келі қоқыс шығарған болса, 2024 жылы бұл көрсеткіш 97,9 келіге дейін төмендеген.
Қай өңірлер ең көп және ең аз қоқыс шығарады?
Ең көп қоқыс шығаратын өңірлер:
-
Ұлытау облысы – бір тұрғынға шаққанда 239,6 келі
-
Астана қаласы – 170,2 келі (2023 жылы – 108,9 келі)
-
Шымкент қаласы – 164,6 келі
Ең аз қоқыс шығаратын өңірлер:
-
Жетісу облысы – 23 келі
-
Қызылорда облысы – 26 келі
-
Жамбыл облысы – 34 келі
Бұл көрсеткіштер халық санына және өңірлік тұтыну деңгейіне байланысты әртүрлі болуы мүмкін.
Әлемдік салыстыру: Қазақстан қай деңгейде?
Салыстыру үшін, әлемде адам басына шаққанда жылына орташа 270 келі тұрмыстық қалдық шығарылады. Қазақстан бұл көрсеткіштен әлдеқайда төмен деңгейде тұр. Алайда, кейбір дамыған елдермен салыстырғанда айырмашылық айтарлықтай:
| Ел | Адам басына шаққандағы қоқыс (келі) |
|---|---|
| АҚШ | 811 |
| Австрия | 803 |
| Германия | 609 |
| Франция | 546 |
| Италия | 499 |
| Беларусь | 435 |
| Ресей | 400 |
| Қытай | 266 |
| Қырғызстан | 211 |
| Өзбекстан | 165 |
| Қазақстан | 97.9 |
Қоршаған ортаға әсер және болашақ
Сарапшылар тұрмыстық қалдықтың азаюы – экологиялық сауаттылықтың артуы мен өңірлердегі қалдықтарды басқару бағдарламаларының тиімділігінің белгісі болуы мүмкін дейді. Сонымен қатар, қалдықтарды қайта өңдеу және сұрыптау жүйесі де бұл көрсеткішке әсер етеді.
Алайда, кейбір өңірлерде (әсіресе Астана мен Шымкентте) қоқыс көлемінің артуы байқалады. Бұл мегаполистердегі тұтыну деңгейінің жоғарылауымен тікелей байланысты болуы мүмкін.
Қоқыс көлемін азайту үшін жеке бастың да жауапкершілігі жоғары болуы қажет. Қайта өңделетін материалдарды бөліп тастау, артық тұтынудан бас тарту – экологияны қорғаудың қарапайым, бірақ тиімді жолдары.
«Жетісу-Ақпарат»
