2025 жылғы 1 шілдеден бастап Қазақстанда бірқатар танымал және кәсіптік маңызы бар балық түрлерін аулауға жаңа шектеулер мен лимиттер енгізілді. Бұл шаралар Ауыл шаруашылығы министрлігінің 2024 жылғы 26 маусымдағы №223 бұйрығына сәйкес күшіне енді.
Қандай балық түрлеріне тыйым салынды?
Шектеу келесі экожүйелік маңызы жоғары балықтарға қатысты:
-
Сазан (тұқы)
-
Табан (лещ)
-
Көксерке (судак)
-
Шортан (щука)
-
Кейбір шаянтәрізділер мен басқа да су жануарлары
Бұл түрлердің популяциясы шектен тыс аулауға байланысты күрт төмендеп кеткен. Сондықтан оларды сақтау мен табиғи ортасын қалпына келтіру үшін аулауға шектеу енгізу қажет болды.
Лимиттер қандай су айдындарын қамтиды?
Шектеулер Қазақстанның барлық су қоймаларына бірдей емес, тек экологиялық жағдайы нашарлаған аймақтарда ғана қолданылады. Атап айтқанда:
-
Іле, Ертіс, Сырдария сияқты ірі өзендерде
-
Жекелеген көлдер мен су қоймаларында
Бұл шектеулер кәсіптік балық аулаушыларға да, әуесқой балықшыларға да ортақ түрде енгізілді.
Жалпы аулау лимиті өзгерді ме?
Иә. 2025 жылға арналған жалпы аулау лимиті 2024 жылмен салыстырғанда 2,4 мың тоннаға ұлғайды:
-
2024 жыл — 87,5 мың тонна
-
2025 жыл — 89,9 мың тонна
Бұл өсім кейбір аймақтардағы балық популяциясының қалпына келуімен байланысты. Алайда экожүйесі әлсіреген су айдындарында керісінше, лимит төмендетілді.
Қалай бақылау жүргізіледі?
Балық аулау мен лимиттің орындалуын Балық шаруашылығы комитетінің өңіраралық инспекциялары бақылайды. Олар:
-
Жоспарлы және кенеттен тексерулер жүргізеді
-
Кәсіптік балықшылардың есептерін тексереді
-
Заң бұзушылықтарды анықтап, тіркейді
Сонымен қатар, кейбір өңірлерде табиғат қорғау полициясы бақылау жұмыстарына тартылған.
Ережені бұзғандарға қандай жаза қарастырылған?
ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 383-бабына сәйкес, лимит бұзғандар жауапкершілікке тартылады.
Бірінші рет бұзғандар үшін:
-
Жеке тұлғаларға — 10 АЕК
-
Шағын бизнес субъектілеріне — 30 АЕК
-
Орта бизнес — 50 АЕК
-
Ірі бизнес — 100 АЕК
Сонымен қатар, заңсыз ауланған балықтар мен қолданылған құралдар тәркіленеді.
Қайталанған жағдайда:
-
Жеке тұлғаларға — 20 АЕК-ке дейін
-
Кәсіпкерлерге — 150 АЕК-ке дейін (бизнес көлеміне қарай)
Ауыр құқықбұзушылықтар:
-
Электр тогы, жарылғыш заттар, химикаттар қолдану
-
Уылдырық шашу кезеңінде аулау
-
Қорғалатын аумақтарда заңсыз балық аулау
-
Қызмет бабын пайдалану арқылы құқық бұзу
Бұл жағдайда:
-
3000 АЕК-ке дейін айыппұл
-
Қоғамдық жұмыстарға тарту
-
3 жылға дейін бас бостандығын шектеу немесе айыру
Қайталанған немесе ұйымдасқан қылмыс болғанда:
-
4000–6000 АЕК көлемінде айыппұл
-
3–10 жылға дейін бас бостандығынан айыру
-
Мүлікті тәркілеу
-
Балық шаруашылығына байланысты қызметпен айналысуға тыйым салу
