Оқи отырыңыз
«Тіл – ақылдың өлшемі, ұлттың жаны» деген қағидаға сүйенсек, бабадан аманат болған қастерлі тіліміздің қасиеті қаншалықты мазмұнды екенін ұғынамыз. Десе де, бүгінгі таңда мемлекеттік тіл жағдайы көңіл көншітпейіні баршымызға аян. Қазіргі жастардың қазақ тілінде сөйлеуден ұялатыны мен тілін бұрап, орысша шүйіркелесуін байқағанда қынжыласың.
Жастар – ел ертеңі! «Өзге тілде сөйлеп жүрген қандастарымыз болашақта еліміздің дамуына қандай үлес қосады?» деген сауал сізді де ойландырары хақ. Себебі, адам қай тілде сөйлесе, сол ұлттың болмысын, салт-дәстүрін, танымын өзінің бойына сіңіріп алатыны жасырын емес. Олардың жүріс-тұрысы, киім киісі былай тұрсын, ішер асы мен қызығушылығына дейін меңгеруде. Мәселен, көгілдір экран арқылы ұрпақты тәрбиелеуге бағытталған идеологияның негізінде әр ел өзінің мәдениетін, тарихын, дәстүрі мен ғұрпын түрлі сериалдар, фильмдер, мультфильмдер арқылы көрсетуге тырысуда. Бұл – қоғамның талабы. Соның ішінде күншығыста жатқан жапон елінің «аниме» атты анимациялық мультфильмдер желісі тек өз елінің ғана емес, бүкіл әлем назарын жаулап үлгерді. Оған тәуелді баланың да, жастың да, орта буынның да саны көбеюде. Соған қарағанда, аудармасы белгісіз жапон анимациясынан алар үлгі мен өнеге басым болса керек.
Тағы бір қоғам дертіне айналған өзекті мәселенің бірі – интернетке тәуелділік. Ондағы түрлі желі мен қарқын алған қорқынышты ойынды көрген бала қызығып, жастар қайталауға асығады. Қылмыстық іс қозғалып, ақысын өтеп жүргендер де аз емес. Ел ішіне іріткі салып, туғанынан безіп, қолы қанға боялғандар қаншама?! Соның айқын дәлелі, жуырдағы жаға ұстатар жайт. «Қыз өссе елдің көркі» деп, қырдың қырмызы гүліне теңеген нәзік жандылардың бойынан мейірім кетіп, қолына күш бітіп үлгеріпті. Жастардың бір-біріне деген жанашырлық қасиеті де жойылған. Осындай адамгершілік сезімі қашқан, қаны қызу жастар өсіп келе жатқаны қынжылтады.
Белең алар өзекті мәселе қатарында жұмыссыздық та бар. Ел тұтқасын ұстар азаматтарымыз «Жоғары білімді көше кезген қыз-жігіт» атауына ие. Күлкілі болса да, шындығы сол. Төрт-бес жылдық еңбектің нәтижесін көрмеген ата-ана «Табақтай дипломын сандықта сақтап жүр» деп күйінеді. Жұмыс тапқан бозбаланың да, бойжеткеннің де алдынан «Жұмыс өтілің қанша?» деген үлкен сауал тұрады. Оқуын жаңадан тәмамдаған студентке ерсі сұрақ екені рас. Алайда, дипломын қолына енді алған адамда жұмыс тәжірибесі қайдан болсын? Белгілі бір істі игеруді өмір сүруге дағдылану деп қараған жөн-ау. Жастарға сенім білдіретін басшы көп болса, олардың қызығушылығын жақсы арнаға бұратын ұйым ашылып, ана тілінде сөйлеуді жетік меңгертетін тілдамытар желі көбейсе, нұр үстіне нұр болар еді. Олай болмаған жағдайда еліміздің ертеңі де, саяз ойлы жастардың да көсегесі көгермесі анық.
Жансая ҚАБДЕН
