Оқи отырыңыз
Тамақтан улану - бұл микробтармен және олардың токсиндерімен, яғни, адамнан-адамға берілмейтін улармен ластанған тамақ өнімдерін тұтыну нәтижесінде пайда болатын ауру.
Тамақтан уланудың жалпы белгілері: аурудың жедел, кенеттен басталуы, тез қалпына келу, белгілі бір адамдар тобында аурудың бір уақытта басталуы, жедел қысқа мерзімді ауру, аурудың белгілі бір тағаммен байланысты болуы. Тамақтан улануды тудырған өнімді алып тастағаннан кейін ауру тоқтайды.
Облыс аумағында жыл сайын үйде консервіленген өнімдерді пайдалануға байланысты ботулизм жағдайлары тіркеледі. Облыстың көптеген аумақтарындағы топырақ ботулизм қоздырғышының спораларымен ластанған. Көбінесе, көкөністерді сақтау шарттары сақталмаса, ботулизм қоздырғышы өнімге енеді және анаэробты жағдайда токсинді шығару арқылы дами алады.
Адамдар үшін өлім дозасы - бұл ми мен жұлынға әсер ететін шамамен 0,3 мкг токсин. Өлім тыныс алу бұлшықеттерінің сал ауруына байланысты болады. Ботулинге қарсы сарысуды уақытылы енгізу ғана өлімнен құтқарады, сондықтан, ботулизм токсинімен улануға күдік туындаған жағдайда дереу медициналық көмекке жүгіну керек. Дәрігер келгенге дейін сілтілі ерітінділермен асқазанды шаюды жалғастырыңыз. Дәрігер келгенге дейін күдікті өнімнің қалдықтарын құсу массасын тастамаңыз, оларды тексеріп, уланудың себебін анықтап, аурудың одан әрі таралу мүмкіндігін жасамауға болады.
Ботулизмнің алдын-алу көкөністерді консервілеу және ет өнімдерін ыстау кезінде барлық гигиеналық және технологиялық жағдайларды сақтаудан тұрады. Сонымен, ботулизмнен басқа, алтын түстес стафилококктың улануына тоқталайық. Мәліметтерге сәйкес, дені сау халықтың шамамен 25-40% алтын түстес стафилококктың тасымалдаушылары болып табылады. Олар терінің және мұрын-ауыз қуыстарының қабынуын тудырады. Көбінесе жаман әдеттер - түшкіру, аузын жаппай жөтелу, мұрныңызды қолыңызбен сүрту - бұл стафилакокктың тамаққа енуі. Өсіп келе жатқан бактерия токсинді шығарады, бұл кенеттен және ауыр улануды тудырады. Токсиннің өзі ыстыққа төзімді, қайнау температурасына бір сағаттан астам уақыт төтеп береді. Сондықтан, жақсы дайындалған тағамның өзі улануды тудыруы мүмкін. Алтын түстес стафилакокк токсинінің жиі өршуі балмұздақты, пуддингтерді, жұмыртқа өнімдерін, сүт өнімдері сияқты тағамдарды тұтынған кезде тіркелген.
Өзіңізді тамақтан уланудан және жіті ішек инфекцияларынан қалай қорғауға болады?
1.Сапасы күмәнді, мерзімі өткен тағамды және жарамдылық мерзімі аяқталуға жақын өнімді тұтынудан бас тартыңыз;
2.Сәйкестікті растау рәсімінен өткен, тек декларацияланған тамақ өнімдерін сатып алыңыз. Сүт, балық, ет, ысталған ет сатып алуға ерекше назар аудару керек, өйткені, мұндай өнімдерде көбінесе тамақтан уланудың қоздырғыштары болады;
3.Салтанатты іс-шаралар мен еске алу астарын өткізу кезінде етті алдын ала пісірмеңіз, тағамдар мен үстелді ерте дайындамаңыз. Үстелге ұсынылатын барлық нәрсені іс-шаралар басталғанға дейін 1-1,5 сағат бұрын дайындау керек;
4.Шикі өнімдерді дайындауға ұсынылатын нормалар мен температуралық режимдерді сақтаңыз;
5.Әр түрлі өнімдерді жеке кесу керек. Мысалы, шикі көкөністер мен етті әртүрлі тақталарға кескен жөн. Өнімдерді үстелге бір-біріне тигізбейтіндей етіп қою керек;
6.Жеке тағамдарды дайындауға көшкен сайын қолды және асхана керек-жарақтарын жуу қажет;
7.Егер ауызсудың денсаулыққа қауіпсіздігіне сенім болмаса, оны қайнатыңыз;
8.Ыдыс-аяқ пен ас құралдарын әр қолданғаннан кейін термиялық және бактерияға қарсы өңдеңіз, сондай-ақ, оларды ағынды сумен шайыңыз;
9.Келесі қолданар алдында сорпалар мен басқа да дайындалған дайын тағамдарды қайта қайнатыңыз.
Қорытындылай келе, тамақтан улануды алдын-алу қарапайым, жалпы қабылданған гигиена ережелерін сақтауды, тамақ таңдауға мұқият қарауды, жеке тағамдардың ингредиенттерін дұрыс өңдеуді, жарамдылық мерзімі өткен тағамнан аулақ болуды талап етеді. Аман-сау болыңыз!
Ж.АБДАЛИЕВА,
Алматы облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті тағам обьектілерін қадағалау және бақылау бөлімінің басшысы
