Оқи отырыңыз
Қазақтың ұлттық ойындары – бабаларымыздан қалған асыл қазына. Сондықтан халықтық мұраны үйренудің әрі күнделікті тұрмысқа пайдаланудың заманымызға сай ұрпақ тәрбиелеуде орасан пайдасы тимек. Ұлттық ойындардың қоғамдық және әлеуметтік маңызы аса зор.
Ата-бабаларымыз ұлттық ойынды 5 түрге бөлген. Олар: аңға, малға байланысты, түрлі заттармен ойналатын, зеректікті, ептілікті және икемділікті қажет ететін ойындар. Негізгілерінің өзі жүзден астам. Ойын – баланың негізгі іс-әрекетінің бір көрінісі саналады. Қазақ халқының ұлы ойшылы Абай Құнанбаев: «Ойын ойнап ән салмай, өсер бала бола ма?» деп айтқандай бала өмірінде ойынның алар орны ерекше. Ойын балаларға ақыл-ой, адамгершілік дене шынықтыру және эстетикалық тәрбие берудің маңызды тетігі. Әр бала ойнау барысында өзін еркін сезіне отырып, ізденімпаздық, тапқырлық әрекетін байқатады.
Халқымыз ойындарға тек балаларды алдандырып ойнату әдісі деп қарамай, жас ерекшеліктеріне сай, олардың көзқарастарын, мінез-құлықтарын қалыптастыру құралы деп те бағалаған. Бос уақытта әртүрлі ойын ойнаған баланың денсаулығы мықты болары сөзсіз. Жастардың ұлттық сана-сезімінің дамуында ұлттық ойынның алатын орны айрықша.
Ұлттық ойында халықтың өмір сүру әдісі, тұрмыс-тіршілігі, ұлттық дәстүрлері, батырлық-батылдық туралы түсінігі қамтылып, халықтың асыл мұрасын баланың бойына сіңіру қарастырылған. Сондай-ақ, адалдық пен күштілікке ұмтылу, шыдамдылық, төзімділік, сабырлық секілді құндылықтарға мән берілу байқалады. Мұның бәрі – халық даналығының белгісі. Буыны бекіп келе жатқан балаларды мергендікке, шапшаңдыққа, ептілікке баулитын спорттық ойындарымыз да баршылық. Үлкенге де, кішіге де арналған, өмір бойы құндылығын жоғалтпайтын ойындар да жетерлік.
Аталмыш ойындар 2 топқа бөлінеді, спорттық және ақыл-ойға арналған ойындар болып. Ұлттық ойындарға: «Тоғызқұмалақ», «Бәйге», «Асық», «Ақсүйек», «Арқан тарту», «Қыз қуу», «Көкпар», «Күміс алу», «Жамбы ату». Бұл ойындар баланың еңбекке деген қарым-қатынасы мен ойлау қабілетін арттырады және баланы шымыр да епті, зерек те алғыр, тапқыр да парасатты болып өсуге тәрбиелейді. Ұлтымыздың асыл қазынасы болған ұлттық ойындарымызды жоғалтып алмай, ұрпақтан ұрпаққа жетуін насихаттау баршамыздың міндетіміз.
Айымжан ИДРИСОВА,
Алмалы орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Сарқан ауданы
Фото: kerek-info.kz
