Оқи отырыңыз
Хирургия – медицинаның негізгі саласының бірі. Бүгінгі таңда ота жасаудың жеңіл, қауіпсіз, денеде тыртық қалдырмайтын түрлері шықты. Лазерлік ота адамның ішкі ағзасына пышақ тигізбей жасалады. Мұндай ота бүгінде қатерлі ісікке де жасалуда. Дәрігерлер жаңа әдістің тиімділігі мен қауіпсіздігін дәлелдеуде. Осындай әдістерді қолданысқа енгізу үшін дәрігерлеріміз шет елдердің тәжірибелерін меңгеруде. Бұл орайда Ескелді ауданының хирургі, жас маман Бақытжан Уиримбаев Оңтүстік Кореяға барып, сол жердің маңдайалды клиникасынан тәжірибе жинақтады.
Жас маманның медицинасы дамыған өркениетті елдің денсаулық сақтау саласынан қандай емдеу әдістерін меңгергендігі жайлы сұрап білген едік. Білікті маманның медицинаның қандай әдіс-тәсілдерін үйренгеніне қанығыңыздар.
– Бақытжан Нұрланұлы, Оңтүстік Кореяға барып, тәжірибе жинақтап келдіңіз. Не үйрендіңіз? Шетел медицинасы жайлы не түйдіңіз?
– Ескелді аудандық орталық ауруханасы мен Кореялық «Hyundae General Hospital» клиникасының бірлескен жобасы негізінде Оңтүстік Кореяда білімімді жетілдірдім. Екі жақты келісім ота жасаудың әлемдік озық әдісін меңгеруіме негіз болды. Олар студенттерді мамандық таңдаған кезден бастап тәжірибемен шыңдайды. Бұл – әлемдік тәжірибе. Студенттердің білімі мен ауруханаларда жұмыс істеуін ұйымдастыру қалыптасқан жағдай. Мемлекеттік мекемелерде студенттерді даярлайтын арнайы база құрылған. Болашақ дәрігерлердің оқу мен тәжірибені сабақтастыруына ықпал етеді. Шыңдалуына мүмкіндік тудырады. Корей мемлекетінде бұл жағдай тереңдете жүзеге асырылады. Біз тәжірибеден өткен Оңтүстік Кореядағы Хенде клиникасы сол өңірдегі ірі емдеу мекемесі. Онда сырқаттарға жоғары мамандандырылған ем жасалады. Озық үлгілі емдеу тәсілдерін қолданады. Жан мен тәнді емдеудің нәтижесі көңіл көншілерлік. Хенде клиникасы Чунг-Анг университеті студенттерін мамандыққа шыңдайды. Емдеудің барлық түріне қатыстырады. Университет қабырғасынан шыққанша студент кәдімгіндей білікті маманға айналады. Өзі де жұмысқа батыл кірісетіндей дәрежеге жетеді. Студенттер үшін аурухана сынақ алаңы. Мұнда жылына 100-ден астам студент, резидент, медбике және дәрігерлер арнайы тәжірибеден өтеді.
Аталмыш оқу орны Кореядағы университеттер арасында білім сапасы жағынан 11-орында. Университеттің іргетасы 1918 жылы қаланған. Шетел дәрігерлерімен бірге эндоскопиялық және лапароскопиялық ота жасауға қатысқаныма қуаныштымын. Көрдім, көңіліме түйдім, үйрендім. Бүгінде білгенімді іс жүзінде қолданудамын. Профессор Ву Джон Шиму және оның әріптестері До Ен Ву мен Джон Те Сону күрделі ота жасаудың қыр-сырымен таныстырды. Мен көп нәрсе үйрендім. Біз білмейтін заманауи, жеңіл, тиімді әдістерді меңгердім. Олар әлемдік ем тез қонатын, сырқатты дер кезінде асқындырмай емдеп алатын әдістерін қолдануда. Осындай жаңашылдықтарды меңгеруіме мүмкіндік туғызған Ескелді аудандық ауруханасының басшылығына алғысымды айтамын. Аз уақытта дәрігерлік ғұмырыма «азық» болатын тәжірибе жинадым. Мен үшін ең үлкен сый – әлемдік медицинаның мықты тәжірибелері жинақталған кітапты иеленгендігім. Бұл құнды шығарманы клиниканың басшылығы сыйға тартты.
– Бақытжан Нұрланұлы, хирургияның тармағы көп қой. Іс-тәжірибеңізде нені меңгердіңіз?
– Жалпы адам ағзасын, ота жасауды меңгеру үшін кемінде 10 жыл керек. Тірі ағзаны зерттеу оңай емес. Ота жасаған сайын тәжірибе жинақтап, біліктілік шыңдалады. Кейде аяқ асты болған жағдайларға байланысты жедел ота жасауға тура келеді. Мысалы, жол апаты, биіктен құлау, ат сүйреу, соқырішектің жарылуы сынды жағдайлар орын алады. Мұндайда тез шешім шығарып, іске кірісу керек. Диагноз қоюда, ем жасауда қателесуге болмайды. Хирургия саласында жүргеніме 9 жылға аяқ басты. Тәжірибемде лапароскопия, грыжа, соқырішек, өт, асқазан жарасына ота жасауды меңгердім. Оның өзі бірнеше түрге бөлінеді. Денсаулық саласының қыр-сырына қаныға жүріп, амбулаторлық хирургияны да тәжірибеме енгіздім.
– Жерлестеріме қызмет етемін деп үлкен қаладан аудан орталығына қызмет ауыстырғаныңызды білеміз. Шешіміңізге ризасыз ба?
Иә, ризамын. Себебі, аудан ауруханасы маманды шыңдайды. Қазір материалдық базада көп айырмашалық жоқ. Жергілікті ауруханаларда заманауи құрылғылар, медициналық аспаптар жеткілікті. Талап та, жауапкершілік те бірдей. Аудандық аурухана бесаспап маман етіп шығарады. Түрлі сырқаттар келіп түседі. Кезекшілікте барлығына дереу ем қолдануға тура келеді.
– Ескелді ауданы медицина саласы бойынша алдыңғы қатарлы әдістерді жүзеге асырып келеді. Жұмыс барысындағы жаңашылдықтарға тоқталсаңыз.
– Жаңашылдықтарға тоқталар болсам, бұрынғыдай бір маман барлық жастағы адамдарға ем жасамайды. Балалар травматологі бөлек. Балалар хирургі бар.Үлкендер хирургінің кабинеті басқа жақта. Уролог маман бар. Қазір жаңа әдістер бойынша емдеуге көшіп жатырмыз. Отаны денені ашпай, лазерлік әдіспен жасауды меңгеріп, солай емдеуге көшіп жатырмыз. Яғни, денеде тілік орны қалмайды.
– Жас маман ретінде медицина, ем жасау, адамдардың өз денсаулығына жауапкершілігі жайында ойыңызбен бөліссеңіз. Нені ескеруіміз керек?
– Адам ағзасы өте нәзік болып кетті. Қазір мен эндоскопиямен де шұғылданамын. Яғни, асқазан тексеремін. Жастардың асқазаны бүлінген. Көбінде эрозия, жара бар. Дұрыс тамақтанбайды. Асқазанға ауыр, шала піскен, қорытылмайтын, құрамы белгісіз тамақтарды жеп жүре береді. Донер, чипсы, энергетикалық сусындар пайдаланады. Дұрыс тамақтанбағаннан панкреатит пайда болады. Яғни, ұйқы безінің қызметі бұзылады. Бұрын 40 жастан асқан адамдарда болатын ұйқы безінің өзгеруі. Қазір жасөспірім ұл-қыздар панкреатит сырқатына шалдыққан. Бұл кесел пайда болған соң бұрынғыдай тамақты талғамай жей алмайсыз. Ашты, майлы тамақ жесеңіз ұйқы безі қабынады. Бұдан ішек түйіледі. Емделмесе қауіпті сырқаттарға ауысып кетеді. Басқа іш-құрылыстың қызметіне кері әсер етеді.
Сондықтан, уақыт жетпейтінін сылтау етпей ағзаңызды зиянды тамақтардан сақтап, қажетінше демалып, сырқаттансаңыз асқындырмай емделуге көңіл бөліңіз. Қауіпті сырқаттар ағза шаршағанда, яғни иммунитет төмендегенде күш алады. Сондықтан, әр сырқаттың бетін уақытында қайтарыңыз.
Сұхбасттасқан Гүлжан Тұрсын
