Оқи отырыңыз
Облыста коммуналдық инфрақұрылым және желілер саласындағы мәселе бұрыннан бар. Өткен ғасырда салынған инженерлік инфрақұрылымның үштен екісінің тозығы жеткен. Сонымен қатар, аудан және қалалар өсіп, халық саны артып келеді. Есесіне мемлекеттік қызметке деген қажеттілік күшейіп, желілерге түсетін жүктеменің артуын туындатуда. Бұл өз кезегінде тозу деңгейін тездетеді.
Мемлекет басшысының «Әділетті мемлекет, Біртұтас ұлт. Берекелі қоғам» атты Қазақстан халқына Жолдауында: «Тарифтерді жасанды тежеу электр жарығын сөндіруге, жазатайым оқиғаға, соның салдарынан азаматтардың денсаулығы мен өміріне қауіп төндіреді» делінді. Осыған байланысты монополиялық нарықтарда «Тарифті инвестицияға айырбастау» жаңа тарифтік саясатына көшу қажеттігі туындады.
«Тарифті инвестицияға айырбастау» бағдарламасы жылжымайтын мүлік иесінің есебінен салаға инвестиция тартуды, табиғи монополиялар саласындағы жұмыскерлердің еңбекақы деңгейін арттыруды, салаға озық инновацияларды енгізуді ынталандыру арқылы реттеуді көздейді. Бұл шаралар желінің тозуын 15 пайызға төмендетуге қол жеткізіп, ысыраптарды азайтуға және реттелетін қызметтердің сапасын арттыруға септігін тигізеді.
Бұл ретте монополистердің пайдасын шектеу мен инфрақұрылымға салынатын инвестицияны қамтамасыз ету арасындағы теңгерім сақталады. Тариф инфрақұрылымға салынған инвестицияға және ашықтықты қамтамасыз ету үшін мемлекеттік мониторинг жүйесіне қатысуға айырбасталатын болады. Ол үшін меншік иесі инвестицияның қомақты бөлігін тариф есебінен емес, өз қаражатынан жасауы керек.
Коммуналдық қызмет көрсетуге тарифтер көптеген факторға тәуелді. Әрине, тарифтердің деңгейі отынның (газ, көмір, мазут), жанар-жағармай, қосалқы бөлшектер, жөндеу жұмыстарына байланысты.
Айталық, электр энергиясы бағасының өзгеруіне басты себеп – электр энергиясы өндірісінде шекті бағаның өсуі.
Сумен жабдықтау және кәріз құбырларына қызмет көрсету бағасының өзгеруі – электр энергиясының құнының өсуі, жөндеуге кететін шығындардың артуы, химиялық реагенттердің және материалдар құнының қымбаттауы, тағы да басқа жағдайлар тарифке сумен жабдықтау жүйесін қайта құру мен жаңғыртуға бағытталған инвестициялық бағдарламаны іске асыруға тікелей байланысты.
Жылумен жабдықтау тарифінің өсуі отын құнының бағасына қатысты. Тариф құрылымындағы шығындардың жылу энергиясы өндірісіндегі көп үлесін отын құрайды.
Газбен жабдықтаудағы қызмет көрсетулерге бағаның өсуін – сатып алынатын газ құнының өзгеруі, газ тарататын желілер бойынша газ тасымалдауға тарифтердің өзгеруі белгілейді.
Отбасылық бюджетке түсетін салмақты жеңілдету аясында атаулы әлеуметтік және тұрғын үй көмегі сияқты мемлекеттен көптеген қолдау шарасы қабылданды және жоспарлануда.
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі
Табиғи монополияларды реттеу комитетінің Жетісу облысы бойынша департаменті
Фото: anyq.kz
